آزمایش ای وان سی (A1C) چیست؟ همه چیز در مورد آزمایش ای وان سی

از آزمایش ای وان سی چه می‌دانید؟

در گذشته اندازه‌گیری میزان قند خون در افراد مبتلا به دیابت تنها با استفاده از نوار قند خون یا آزمایش ادرار انجام می‌گرفت. این روش‌ها دقیق هستند اما نتیجه این آزمایش‌ها قند خون را درست در زمان اندازه‌گیری نشان می‌دهد.

در واقع این دو آزمایش جهت ارزیابی کلی کنترل قند خون بسیار محدود هستند. این مسئله به این خاطر است که قند خون، بسته به ساعت روز، میزان فعالیت و حتی تغییرات هورمونی می‌‌تواند بسیار متغیر باشد.

آزمایش‌ ای وان سی ابتدا حدود ۴۰ سال پیش در آزمایشگاه‌ها مورد استفاده قرار گرفت و در زمانی کوتاه به آزمایشی مهم برای پایش کنترل قند خون تبدیل شد. در آزمایش ای وان سی ، متوسط قند خون، طی ۲ الی ۳ ماه گذشته اندازه گرفته می‌شود. به همین دلیل حتی در صورت بالابودن قند خون ناشتا،‌ متوسط قند خون ممکن است طبیعی باشد یا برعکس.

طبیعی‌بودن قند خون ناشتا، باعث حذف احتمال بروز دیابت نوع ۲ نمی‌شود. به همین دلیل در حال حاضر از آزمایش ای وان سی برای غربالگری و تشخیص پیش‌دیابت و دیابت استفاده می‌شود. از آنجایی که برای این آزمایش احتیاجی به ناشتا‌بودن نیست، می‌‌توان آن را در هر ساعتی از روز انجام داد.

به آزمایش ای وان سی ، آزمایش هموگلوبین A1C یا HbA1C نیز گفته می‌‌شود. سایر اسامی مورد استفاده برای این آزمایش عبارتند از: آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله، گلیکوهموگلوبین و هموگلوبین گلیکه‌شده.

پسوریازیس چگونه در بدن ایجاد می‌شود؟

در آزمایش ای وان سی دقیقاً چه چیزی اندازه گرفته می‌شود؟

در آزمایش ای وان سی ، میزان هموگلوبینی در خون اندازه گرفته می‌شود که به آن گلوکز متصل شده است. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز وجود دارد. گلبول‌های قرمز وظیفه انتقال اکسیژن را در بدن برعهده دارند.

این گلبول‌ها به طور دائم از بین می‌روند و دوباره تولید می‌شوند. طول عمر آنها به طور حدودی ۳ ماه است.

گلوکز می‌تواند به هموگلوبین متصل ‌‌شود و آن را گلیکوزیله کند؛ به این خاطر، با توجه به طول عمر سه ماهه گلبول‌های قرمز، سابقه میزان گلوکزِ متصل به هموگلوبین نیز مربوط به سه ماه گذشته است. اگر میزان گلوکز متصل‌شده به هموگلوبین در طی سه ماه گذشته بالا باشد، ای وان سی در آزمایش بالا خواهد بود. اگر این مقدار گلوکز، طبیعی باشد ای وان سی نیز طبیعی خواهد بود.

این آزمایش چگونه متوسط قند خون را اندازه می‌گیرد؟

این آزمایش بر اساس طول عمر سلول‌های حاوی هموگلوبین یا همان گلبول‌های قرمز طراحی شده است.

فرض کنید که گلوکز خون، در هفته گذشته بالا بوده اما در حال حاضر طبیعی است.این گلوکز به هموگلوبین متصل شده است. در نتیجه هموگلوبین، سابقه گلوکز بالای خون در هفته پیشین را در خود نگه می‌دارد و در گزارش آزمایش، A1C افزایش می‌یابد. از آنجایی که گلبول‌های قرمز حدوداً ۳ ماه عمر می‌‌کنند، گلوکزی که طی سه ماه گذشته به هموگلوبین متصل شده است نیز توسط این آزمایش ثبت می‌‌شود.

آزمایش ای وان سی متوسط میزان قند خون را در طی سه ماه گذشته نشان می‌‌دهد. با اینکه با استفاده از آزمایش A1C نمی‌توان قند خون یک روزِ خاص را تعیین کرد، اما معیاری مناسب است که به پزشک نشان می‌‌دهد کنترل قند در طولانی‌مدت توسط فرد چطور بوده است.

اعداد نتایج این آزمایش به چه معنا هستند؟

در فرد سالم و بدون دیابت، حدود ۵ درصد هموگلوبین‌ها گلیکوزیله می‌‌شوند. بر اساس توصیه انجمن ملی دیابت، بیماری‌های گوارشی و کلیوی آمریکا (National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, NIDDK)، میزان طبیعی A1C ۵.۶ درصد یا کمتر است.

A1C بین ۵.۷ تا ۶.۴ درصد نشان‌دهنده پیش‌دیابت است. همچنین افراد مبتلا به دیابت، A1C برابر با ۶.۵ درصد یا بیشتر دارند.

جداولی وجود دارد که نشان می‌دهد میزان A1C به طور تخمینی برابر با چه میزانی از قند خون متوسط است.

آزمایش ای وان سی در افراد مبتلا به دیابت ، باید حداقل دو بار در سال برای ارزیابی نحوه کنترل قند خون انجام شود. توصیه می‌‌شود در صورت ابتلا به دیابت نوع ۱، تغییر در داروها توسط پزشک، بارداری و تغییر قند خون هدف توسط پزشک، انجام این آزمایش با فواصل کمتر، برای مثال هر سه ماه یک بار انجام شود.

آشنایی با انواع روش‌های درمان پسوریازیس

چه عواملی می‌‌تواند نتایج آزمایش را تغییر دهند؟

در گذشته نتیجه آزمایش ای وان سی بسته به آزمایشگاه متفاوت بود. اما در حال حاضر نتیجه آزمایشگاه‌ها با یکدیگر تفاوتی ندارد.

البته دقت نتایج آزمایش ای وان سی یا سایر آزمایش‌های قند خون، نسبی است؛ نتیجه آزمایش A1C می‌‌تواند تا ۰.۵ درصد بالاتر یا پایین‌تر از درصد واقعی/حقیقی آن باشد. به عنوان مثال اگر A1C حقیقی فردی ۶ باشد، نتیجه آزمایش ممکن است عددی بین بازه ۵.۵ تا ۶.۵ گزارش شود.

در برخی افراد نتیجه آزمایش قند خون ممکن است نشان‌دهنده دیابت باشد در حالی که A1C آنها طبیعی است یا برعکس. جهت تایید تشخیص دیابت، دستور تکرار آزمایشی که نتیجه آن غیر طبیعی بوده است می‌بایست توسط پزشک تکرار شود. البته انجام آزمایشِ دوباره در صورت وجود علائمِ بدون ابهامِ دیابت (پر نوشی، پر ادراری و کاهش وزن) و قند خون تصادفی بالایmg/dl ۲۰۰، نیاز نیست.

در افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی، نارسایی کلیوی یا کم‌خونی شدید، ممکن است نتیجه‌ای نادرست به دست آید.

نژاد نیز می‌‌تواند بر این آزمایش تاثیر بگذارد. افراد از تبار آفریقایی، مدیترانه‌ای یا آسیای جنوب شرقی، ممکن است دارای نوع خاصی از هموگلوبین باشند که امکان تداخل آن با برخی آزمایش‌های ای وان سی وجود دارد.

کاهش طول عمر گلبول‌های قرمز می‌‌تواند نیز بر روی آزمایش A1C تاثیرگذار باشد.

آشنایی با انواع روش‌های درمان پسوریازیس

اگر ای وان سی بالا باشد چه اتفاقی می‌‌افتد؟

بالا بودن A1C نشان‌دهنده دیابت کنترل‌نشده است. دیابت کنترل‌نشده با افزایش احتمال بروز بیماری‌های زیر مرتبط است:

• بیماری‌های قلبی-عروقی مثل سکته قلبی و مغزی

• بیماری کلیوی

• آسیب عصبی

• آسیب چشمی که ممکن است به کوری بینجامد

• بی‌حسی، مورمور شدن و از دست دادن حس در پاها به خاطر آسیب عصبی

• کاهش سرعت ترمیم زخم‌ها و بروز عفونت

در مراحل اولیه دیابت نوع ۲، تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کرده یا حتی باعث فروکش‌کردن/درمان موقت دیابت بشود. کاهش چند کیلوگرم از وزن یا شروع یک برنامه ورزشی می‌‌تواند کمک‌کننده باشد.

در دیابت نوع ۱ به محض تشخیص آن، احتیاج به دریافت انسولین وجود دارد.

در افرادی که مدت زیادی به پیش‌دیابت یا دیابت مبتلا بوده‌اند، بالا بودن ای وان سی ممکن است نشان‌دهنده نیاز به مصرف دارو یا تغییر در داروهای مصرفی باشد. پیش‌دیابت با سرعت ۵ تا ۱۰ درصد در سال می‌‌تواند در جهت دیابت پیشرفت کند. همچنین ممکن است به انجام تغییرات دیگری در سبک زندگی یا پایش دقیق‌تر گلوکز خون نیاز باشد. در مورد بهترین شیوه درمان در شما با پزشک خود مشورت کنید.

خلاصه

در آزمایش ای وان سی میزان هموگلوبینی که به آن گلوکز متصل شده است در خون اندازه گرفته می‌شود. این آزمایش متوسط قند خون را در سه ماه گذشته نشان می‌‌دهد.

این A1C علاوه بر پایش میزان قند خون، برای غربالگری و تشخیص پیش‌دیابت و دیابت نیز استفاده می‌‌شود. این آزمایش در افراد مبتلا به دیابت باید حداقل دو بار در سال و در برخی موارد با فواصل کمتری انجام بگیرد.