درمان ام اس

روش‌های درمان بیماری ام اس

بیماری ام اس قابل علاج نیست و اقدامات درمانی برای این بیماری معمولاً با هدف کنترل حمله‌ها، کاهش پیشرفت بیماری و مدیریت علائم بیماری انجام می‌شود. در برخی افراد علائم بسیار خفیف است و درمان برای این افراد لازم نیست.

» درمان با هدف کنترل حمله‌های ام اس

• کورتیکواستروئیدها: کورتیکواستروئیدها مثل پردنیزولون خوراکی و متیل پردنیزولون وریدی برای کاهش التهاب عصب‌ها تجویز می‌شوند. برخی از عوارض این داروها شامل بی‌خوابی، افزایش فشار خون، تغییر در خلق و خو و احتباس مایعات است.
• تعویض پلاسما یا پلاسما فِرِز: خون شامل سلول‌های خونی و یک بخش مایع به نام پلاسما است. در پلاسمافرز، پلاسما از سلول‌های خونی جدا می‌شود، سپس سلول‌های خونی با محلول پروتئینی آلبومین ترکیب شده و به بدن بازگردانده می‌شوند. تعویض پلاسما در صورتی انجام می‌شود که علائم به تازگی ایجاد شده باشند، شدید باشند و با درمان با کورتیکواستروئیدها برطرف نشده باشند.

» درمان با هدف کاهش پیشرفت بیماری

برای ام اس از نوع پیشرونده اولیه، داروی اکرلیزومب (Ocrelizumab) تنها داروی تأییدشده توسط سازمان غذا و داروی آمریکاست. این دارو باعث کاهش سرعت پیشرفت ناتوانی در بیماران مبتلا به این نوع ام اس می‌شود. برای ام اس از نوع عودکننده-فروکش‌کننده چندین دارو وجود دارد.
بیشتر واکنش‌های سیستم ایمنی که با ایجاد بیماری ام اس در ارتباط هستند، در مراحل اولیه بیماری اتفاق می‌افتند، بنابراین درمان دارویی قوی در مراحل اولیه ام اس بیماری ام اس می‌تواند باعث کاهش تعداد حملات و بروز ضایعه‌‌های جدید شود.
اکثر داروهایی که برای درمان بیماری ام اس استفاده می‌شوند دارای عوارض و خطراتی هستند و بنابراین در انتخاب داروی مناسب برای فرد، عوامل مختلفی مثل مدت ابتلا به بیماری و شدت آن، اثربخشی روش‌های درمانی که قبلاً بیمار استفاده کرده است، سایر مشکلات سلامتی، هزینه‌ درمان و وضعیت بارداری فرد در نظر گرفته می‌شود.
داروهایی که برای نوع عودکننده-فروکش‌کننده ام اس استفاده می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
• بتا اینترفرون‌ها (Beta interferons): بتا اینترفرون‌ها جزو رایج‌ترین داروهایی هستند که برای درمان ام اس تجویز می‌شوند. این داروها به صورت زیرجلدی یا عضلانی تزریق می‌شوند و تعداد حملات و شدت آن‌ها را کاهش می‌دهند. از عوارض شایع بتا اینترفرون‌ها ایجاد علائمی شبیه آنفلونزا (مثل تب، سردرد و بدن درد) و عوارض پوستی ناحیه تزریق (مثل التهاب، قرمزی و تورم) است.
اینترفرون‌ها همچنین ممکن است باعث آسیب به کبد شوند؛ به همین دلیل هنگام مصرف این دارو باید آزمایش خون برای اندازه‌گیری آنزیم‌های کبدی انجام شود. همچنین ممکن است در بدن بیمارانی که این دارو را مصرف می‌کنند علیه دارو آنتی بادی تولید شود که این مسئله ممکن است باعث کاهش اثربخشی دارو شود.
• اکرلیزومب (Ocrelizumab): اکرلیزومب یک آنتی بادی انسانی علیه ایمونوگلوبولین‌ها است که علاوه بر نوع پیشرونده اولیه ام اس، در نوع عود کننده-فروکش‌کننده ام اس نیز استفاده می‌شود و تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا را برای این منظور دارد. مطالعات بالینی نشان می‌دهند که این دارو باعث کاهش تعداد حملات در ام اس از نوع عود کننده-فروکش‌کننده و کاهش سرعت پیشرفت ناتوانی در هر دو نوع ام اس ذکر شده می‌شود.این دارو به صورت انفوزیون وریدی توسط یکی از اعضای کادر درمان (مثل پرستار) تجویز می‌شود. عوارض مرتبط با انفوزیون دارو مثل بروز التهاب در ناحیه تزریق، تب و تهوع ممکن است ایجاد شود. این دارو همچنین ممکن است احتمال ابتلا به برخی از انواع سرطان، به خصوص سرطان پستان را افزایش دهد.
• گلاتیرامر استات (Glatiramer acetate): گلاتیرامر استات می‌تواند باعث جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به میلین شود. این دارو زیرجلدی تزریق می‌شود. عوارض شایع آن شامل بروز التهاب در ناحیه تزریق است.
• دی متیل فومارات (Dimethyl fumarate): دی متیل فومارات به صورت خوراکی و دو بار در روز مصرف می‌شود و باعث کاهش دفعات عود بیماری می‌شود. عوارض شایع آن شامل گرگرفتگی، اسهال، تهوع و کاهش تعداد گلبول‌های سفید است.
• فینگولیمود (Fingolimod): فینگولیمود به صورت خوراکی و دو بار در روز مصرف می‌شود و باعث کاهش دفعات عود بیماری می‌شود. از آنجایی که این دارو ممکن است ضربان قلب را کاهش دهد، هنگام شروع درمان با این دارو، در شش ساعت اول باید ضربان قلب بیمار کنترل شود. عوارض دیگر آن شامل سردرد، افزایش فشار خون و تاری دید است.
• تری‌فلونوماید (Teriflunomide): تری‌فلونومید به صورت خوراکی و یک بار در روز مصرف می‌شود و باعث کاهش دفعات عود بیماری می‌شود. این دارو ممکن است باعث آسیب به کبد، ریزش مو و برخی عوارض دیگر شود. این دارو همچنین به جنین آسیب می‌رساند و به همین دلیل نباید در زنانی که ممکن است باردار شوند یا زنانی که خودشان و همسرشان از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده نمی‌کنند، استفاده شود.
• ناتالیزومب (Natalizumab): ناتالیزومب باعث جلوگیری از حرکت سلول‌های سیستم ایمنی که توانایی آسیب رساندن به عصب‌ها را دارند، از خون به داخل مغز و نخاع می‌شود. این دارو می‌تواند به عنوان گزینه اول درمان در بیماران مبتلا به ام اس شدید و در سایر بیماران به عنوان گزینه دوم درمان استفاده شود. این دارو باعث افزایش احتمال ابتلا به یک نوع عفونت ویروسی خاص در مغز به نام لوکوانسفالوپاتی مولتی فوکال پیشرونده (progressive multifocal leukoencephalopathy) در برخی افراد می‌شود.
• آلمتوزومب (Alemtuzumab): آلمتوزومب با هدف قرار دادن یک پروتئین خاص بر سطح سلول‌های سیستم ایمنی و کاهش تعداد گلبول‌های سفید و در نتیجه محدود کردن آسیب به عصب‌ها، باعث کاهش حملات بیماری می‌شود، اما از طرف دیگر احتمال ابتلا به عفونت‌ها و بیماری‌های خود ایمنی را افزایش می‌دهد.
نحوه تجویز این دارو به این صورت است که در بار اول در ۵ روز متوالی انفوزیون می‌شود. سپس یک سال دیگر انفوزیون تکرار شده اما این بار ۳ روز متوالی این کار انجام می‎شود. از عوارض شایع این دارو واکنش‌های ناشی از انفوزیون دارو است.
• میتوکسانترون (Mitoxantrone): میتوکسانترون یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است. این دارو می‌تواند به قلب آسیب برساند و همچنین با بروز سرطان‌های خون در ارتباط است. به همین دلیل، به ندرت در درمان ام اس از آن استفاده می‌شود مگر در مواردی که بیماری شدید و پیشرفته باشد.

» درمان علائم و نشانه‌های ام اس

• فیزیوتراپی: فیزیوتراپیست می‌تواند به بیمار حرکات کششی و تمریناتی برای افزایش قدرت عضلات و نحوه صحیح استفاده از وسیله‌های مختلف را آموزش دهد تا انجام دادن کارهای روزمره برای فرد راحت‌تر شود.
انجام فیزیوتراپی به همراه استفاده از وسیله‌هایی که به حرکت کردن کمک می‌کنند، می‌تواند در بهبود ثبات در حرکت و ضعف عضلات پا کمک‌کننده باشد.
• شل کننده‌های عضلانی: برای مشکل سفتی یا اسپاسم دردناک عضلات که ممکن است در بیمار، به خصوص در پا، وجود داشته باشد، داروهایی مثل باکلوفن و تیزانیدین تجویز می‌شوند که می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• داروهایی که باعث کاهش خستگی می‌شوند برای بیماران مبتلا به ام اس تجویز می‌شوند.
• سایر داروها: داروهای دیگری ممکن است برای مشکلات مرتبط با ام اس مثل افسردگی، درد، اختلال جنسی و اختلال در عملکرد روده یا مثانه تجویز شوند.