آلوپسی آره‌آتا — ارکیدلایف

آلوپسی آره‌آتا

آلوپسی آره‌آتا نوعی بیماری مزمن پوستی است که با ریزش ناگهانی بخش‌هایی از موی سر و گاه سایر قسمت‌های بدن تظاهر پیدا می‌کند. در موارد شدید، ممکن است بیماران کل موی سر، ابرو، مژه یا بدن خود را از دست بدهند. این بیماری غیرمسری، مرتبط با سیستم ایمنی و عودکننده است. در بسیاری از بیماران، موها مجدد می‌رویند. بااین‌حال، بیشتر افراد در طول زندگی خود بیش از یک بار با این بیماری مواجه می‌شوند. ریزش مو به‌شکل نواحی دایره‌ای و مجزا از هم که خالی از مو است، در کف سر تظاهر پیدا می‌کند. در برخی بیماران پیش از ریزش مو، در محل ریزش خارش یا سوزش احساس می‌شود. با وجود اینکه این بیماری تهدیدکننده‌ زندگی نیست و منجر به درد جسمی نمی‌شود، به‌دلیل اثرگذاری بر روحیه و روابط اجتماعی بیماران، کیفیت زندگی آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر بیماران موهای مژه یا بینی را از دست بدهند، ممکن است دچار تحریک در ناحیه چشم یا بینی شوند.

آلوپسی آره‌آتا نوعی بیماری خودایمنی است که در آن، سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به فولیکول‌های مو در فاز آناژن (مرحله‌ی رشد موها) حمله می‌کند که منجر به توقف در رشد موها می‌شود. با وجود ناشناخته بودن علت آلوپسی آره‌آتا، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این بیماری نقش دارند.

علائم بیماری ممکن است به‌صورت ناگهانی بروز کند و شدت آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. ریزش ناگهانی موها ممکن است بیش از یک بار در طول بیماری و در نقاط متعدد رخ دهد. ازجمله علائم شایع این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

طاسی ناگهانی سکه‌ای‌شکل در کف سر یا سایر مناطق بدن (معمولاً به‌صورت نواحی گرد با حاشیه منظم)
طاسی کامل سر (آلوپسی توتالیس)
طاسی کامل تمامی موهای بدن (آلوپسی یونیورسالیس)
احساس سوزش، گزگز یا خارش قبل از ریزش موها در محل طاسی
تغییر شکل ناخن در برخی بیماران به‌صورت فرورفتگی‌های عمیق، خطوط سفید یا نازک و ضخیم شدن
سفید یا خاکستری شدن موهایی که مجدد رشد می‌کنند.

ژنتیک: داشتن عوامل خاص ژنتیکی یا سابقه خانوادگی آلوپسی آره‌آتا
سابقه ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی مانند ویتیلیگو، لوپوس، تیروئیدیت هاشیماتو، گریوز، آرتریت روماتوئید، دیابت نوع 1 و آسم آلرژیک

در بیماران مبتلا به آلوپسی آره‌آتا پیشگیری شامل اقداماتی است که مانع از تشدید علائم بیماری یا کنترل عوارض ناشی از ریزش موها می‌شود.

رعایت رژیم غذایی سالم غنی از میوه‌ها و سبزیجات تازه و غلات کامل توصیه می‌شود.
خودداری از استعمال سیگار و الکل ممکن است به کنترل التهاب کمک کند.
افراد مختلف واکنش متفاوتی نسبت به محرک‌های غذایی، مانند غذاهای شیرین و فراوری‌شده نشان می‌دهند. شناسایی و محدود کردن این محرک‌ها به کنترل علائم کمک می‌کند.
محافظت از مناطق خالی پوست در برابر تابش آفتاب و استفاده از عینک آفتابی در مواردی که موهای مژه یا ابرو ریزش کرده باشد، توصیه می‌شود.
درصورت از دست رفتن موهای بینی، برای مقابله از ورود ذرات به بینی، از ماسک یا شال‌گردن استفاده شود. همچنین به‌منظور تأمین رطوب و پیشگیری از خشکی بینی، بخور در شب توصیه می‌شود.
آلرژی‌های فصلی مانند تب یونجه ممکن است محرک بیماری آلوپسی آره‌آتا باشد. مدیریت آلرژی‌ها با مصرف آنتی‌هیستامین‌ها یا سایر داروهای ضدآلرژی مطابق با دستور پزشک اهمیت دارد.
بیماران مبتلا به آلوپسی آره‌آتا مستعد ابتلا به سایر بیماری‌های خودایمنی، ازجمله بیماری‌های تیروئید هستند. مراجعه منظم به پزشک فرصتی را برای تشخیص و شروع زودهنگام درمان این بیماری‌ها فراهم می‌کند.

تشخیص آلوپسی آره‌آتا توسط پزشک متخصص و براساس علائم و نشانه‌های بیماری انجام می‌شود.

شرح‌حال کامل: پزشک اطلاعاتی درباره علائم، زمان شروع و مدت ضایعات و سابقه خانوادگی جمع‌آوری می‌کند.
معاینه بالینی: پزشک با توجه به الگو و محل ریزش مو‌ها، بیماری را تشخیص می‌دهد.
درصورت نیاز، درموسکوپی و تست‌های آزمایشگاهی نیز در تشخیص آلوپسی آره‌آتا کمک‌کننده هستند.

درمان آلوپسی آره‌آتا براساس گستردگی و محل درگیری پوست انجام می‌شود. در مبتلایان به شکل خفیف بیماری، رویش مجدد موها بدون درمان مقدور است؛ اما به‌دلیل ماهیت عودکننده این بیماری، بسیاری از بیماران مجدد موهای خود را از دست خواهند داد.

کورتیکواستروئیدهای موضعی به‌عنوان درمان اولیه برای بیشتر بیماران استفاده می‌شود. تزریق داخل ضایعه کورتیکواستروئیدها، درمان ارجح برای بیماران با مناطق گسسته طاسی است. درصورتی‌که به این درمان پاسخ داده شود، رشد مو معمولاً طی 6 تا 8 هفته قابل مشاهده خواهد بود. در بیماران مبتلا به آلوپسی آره‌آتا گسترده (از دست دادن بیش از 50% موی سر) یا عودکننده، ایمونوتراپی موضعی از اثربخش‌ترین درمان‌هاست. در این روش یک ماده شیمیایی که آلرژن تماسی قوی است، توسط پزشک روی پوست استفاده می‌شود تا واکنش آلرژیک (درماتیت تماسی) ایجاد کند و منجر به تحریک رویش مجدد مو شود. در برخی موارد، ماینوکسیدیل و آنترالین به‌تنهایی یا در ترکیب با درمان‌های اولیه به‌عنوان درمان کمکی تجویز می‌شود.

برای درمان آلوپسی آره‌آتا که به درمان اولیه پاسخ نداده‌اند، درمان‌های سیستمیک توصیه می‌شود. داروهای مهارکننده خوراکی JAK (مانند باریسیتینیب و توفاسیتینیب(، گلوکوکورتیکوئیدهای خوراکی و داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی (مانند متوترکسات، سیکلوسپورین و آزاتیوپرین) از درمان‌های سیستمیک مؤثر در موارد شدیدتر آلوپسی آره‌آتا هستند.

رژیم غذایی سالم: مصرف رژیم غذایی مغذی، متعادل و غنی از میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل توصیه می‌شود.
توصیه می‌شود بیماران مقادیر کافی ویتامین‌های A، C،D وE را از طریق رژیم غذایی و درصورت نیاز، از مکمل‌ها دریافت کنند. علاوه‌بر این، مواد معدنی مانند روی به بازسازی بافت مو کمک می‌کنند. در رابطه با مصرف مکمل‌ها با پزشک مشورت شود.
توصیه می‌شود بیماران مقادیر کافی اسیدهای چرب امگا-۳ را از طریق رژیم غذایی مانند ماهی سالمون، ماهی تن، بذر کتان یا گردو دریافت کنند.
گنجاندن منابع پروتئینی مانند مرغ و ماهی،گوشت گاو کم‌چرب و پروتئین‌های گیاهی مانند لوبیا و عدس، در رژیم غذایی متعادل برای حفظ استحکام موها توصیه می‌شود.
محصولات غذایی فاقد گلوتن و لبنیات بدون لاکتوز در افرادی که به این مواد عدم تحمل دارند، توصیه می‌شود.
توصیه می‌شود مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی‌های حاوی شکر فراوان مثل نوشابه، فست‌فود، غذاهای فراوری‌شده (مانند چیپس و سوسیس)، غذاهای آماده و منجمدشده محدود شود.
از استعمال سیگار و الکل خودداری شود.
مدیریت استرس: از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مراقبه، یوگا و تمرین‌های تنفسی بهره گرفته شود.
درصورت بروز علائم افسردگی، اضطراب یا سایر اختلالات روانی، کمک گرفتن از متخصص روان‌پزشکی یا تیم روان‌شناسی توصیه می‌شود.
هنگام بیرون رفتن از منزل، از ضدآفتاب روی قسمت‌های برهنه پوست استفاده شود. اگر مژه‌ها یا ابروها ریزش کرده است، از عینک آفتابی استفاده شود.
از کلاه‌گیس، پوشش مو، روسری یا کلاه برای پوشاندن ظاهر ضایعات می‌توان استفاده کرد.
مو‌ها باید با ملایمت شانه شوند. استفاده از برس نرم یا شانه با دندانه‌های پهن در پیشگیری از ریزش مو بر اثر کشیدگی مؤثر است.
به‌دلیل نگرانی از ریزش مو، شستن موها با شامپو نباید متوقف شود. این کار ممکن است به شوره سر و مشکلات دیگری منجر شود که گاهی اوقات آلوپسی آره‌آتا را بدتر می‌کند. از شامپوهای بدون سولفات برای شستن موها استفاده شود.
درصورت استفاده از سشوار، دما روی حرارت متوسط یا کمتر نگه داشته شود تا از استرس بیش از حد به موها جلوگیری کند. رول‌ یا اتوی داغ نیز ممکن است به مو آسیب بزنند و باعث شکستگی موها شود.
استفاده از ضدآفتاب‌های ژلی با حداقل SPF (فاکتور حفاظت از آفتاب) 30 در مناطق برهنه و طاس پوست توصیه می‌شود.
در فصول سرد، پوشیدن کلاه بافت با لبه‌ پهن برای ایجاد سایه حفاظتی روی گوش‌ها، بینی و گردن توصیه می‌شود.
ابروها علاوه‌بر تأثیر در ظاهر، از ورود عرق، آب یا مواد تصادفی از پیشانی به چشم‌ها جلوگیری می‌کند. درصورت ریزش ابروها، می‌توان از کلاه یا هدبند برای جذب عرق و آب استفاده کرد.
مژه‌ها مانع از ورود گردوغبار و آلودگی‌های معلق در محیط به چشم‌ها می‌شوند. درصورت ریزش مژه‌ها توصیه می‌شود از عینک‌ها مانند عینک آفتابی استفاده شود. درصورت تحریک شدن چشم‌ها می‌توان از قطره اشک مصنوعی استفاده کرد.
از دست دادن موهای بینی ممکن است باعث افزایش علائم آلرژی، عفونت‌ یا خشکی شود که منجر به خون‌ریزی بینی می‌شود. پوشاندن بینی (با استفاده از ماسک یا شال‌گردن) ورود ذرات شناور به داخل بینی را کاهش می‌دهد. برای مقابله با خشکی، استفاده از دستگاه بخور در شب و هنگام خواب به افزایش رطوبت کمک می‌کند.