سرطان کولورکتال

سرطان کولورکتال یکی از شایع‌ترین انواع سرطان است که در روده بزرگ یا راست‌روده (کولون و رکتوم) رخ می‌دهد. این سرطان از پولیپ‌های غیرطبیعی که به‌تدریج روی دیواره داخلی روده رشد می‌کنند و سرطان‌زا می‌شوند، آغاز می‌شود. درصورت تشخیص و درمان زودهنگام، احتمال موفقیت درمان زیاد است.

سرطان کولورکتال به‌علت تغییرات ژنتیکی در سلول‌های پوششی روده بزرگ و راست‌روده ایجاد می‌شود. سرطان کولورکتال فرایندی چندمرحله‌اي است‌ که‌ با رشد غیرطبیعی‌ بافت‌ از داخلی‌ترین‌ دیواره کولون شروع می‌شود که‌ به‌ آن پولیپ‌ می‌گویند. فرایند تبدیل‌ یک‌ پولیپ‌ خوش‌خیم‌ به‌ بیماري بدخیم ممکن است چند سال طول بکشد. زمانی‌ که‌ تبدیل‌ رخ دهد، سرطان از دیواره کولون یا رکتوم شروع به‌ گسترش می‌کند و در نهایت‌ ممکن است خون، گره‌هاي لنفاوي یا سایر ارگان‌ها را درگیر کند.

  • تغییر در عادات روده‌ای که چند هفته طول می‌کشد (مانند اسهال یا یبوست)
  • خون‌ریزی از رکتوم یا خون در مدفوع
  • درد یا انقباضات شکمی مداوم یا احساس پري یا نفخ‌
  • مدفوع باریک‌تر از معمول
  • احساس ضعف و خستگی مداوم
  • داشتن‌ حالت‌ تهوع یا استفراغ
  • کاهش وزن شدید بدون دلیل مشخص
  • احساس اینکه روده به‌طور کامل تخلیه نشده است.

این علائم ممکن است در دیگر مشکلات گوارشی نیز دیده شوند، لذا مشورت با پزشک ضروری است.

  • سن: بیشتر در افراد بزرگ‌تر از ۵۰ سال شیوع دارد.
  • سابقه خانوادگی: داشتن سابقه خانوادگی نزدیک سرطان کولورکتال یا پولیپ‌ها
  • سابقه شخصی پولیپ کولون
  • عوامل ژنتیکی: سندرم‌های ارثی مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ
  • رژیم غذایی ناسالم: مصرف کم فیبر و مصرف زیاد چربی‌های اشباع و گوشت قرمز/فراوری‌شده
  • مصرف دخانیات و الکل
  • عدم تحرک جسمانی و چاقی
  • جنسیت‌: مرد
  • بیماري التهابی‌ روده (کولیت‌ اولسراتیو، بیماري کرون)
  • عوامل‌ باکتریایی‌ و ویروسی‌ (مانند باکتریمی‌ استرپتوکوك بوویس‌، هلیکوباکتر پیلوري، JC virus و HPV)

این عوامل خطر بروز سرطان کولورکتال را افزایش می‌دهند و نیاز به دقت و توجه بیشتری دارند.

با ایجاد تغییرات در شیوه زندگی و بررسی‌های منظم پزشکی می‌توان از سرطان کولورکتال پیشگیری کرد.

  • غربالگری منظم: کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و آزمایش خون مدفوع برای شناسایی زودهنگام
  • رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، کاهش مصرف گوشت‌های قرمز و فراوری‌شده
  • فعالیت بدنی: انجام تمرینات ورزشی منظم و حفظ وزن سالم
  • ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل

این اقدامات به کاهش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال کمک می‌کنند.

برای تشخیص سرطان کولورکتال، مراحل زیر معمولاً دنبال می‌شود:

  • کولونوسکوپی: بررسی داخل کولون و راست‌روده با استفاده از یک لوله بلند و انعطاف‌پذیر برای شناسایی پولیپ‌ها یا زخم‌ها
  • سیگموئیدوسکوپی انعطاف‌پذیر: بررسی قسمت انتهایی روده بزرگ
  • آزمایش خون مدفوع: شناسایی خون مخفی در مدفوع
  • معاینه‌ انگشتی‌ رکتوم (به‌عنوان بخشی‌ از معاینه‌ فیزیکی‌ در نظر گرفته‌ می‌شود.)
  • انما باریوم (در بیمارانی‌ به‌‌کار می‌رود که‌ کولونوسکوپی‌ براي آن‌ها ممنوعیت‌ دارد.)
  • تصویربرداری
  • بیوپسی: گرفتن و بررسی بافت برای تأیید وجود سلول‌های سرطانی

تشخیص دقیق و به‌موقع به درمان مؤثر کمک می‌کند.

درمان سرطان کولورکتال بسته به مرحله بیماری و وضعیت کلی سلامتی بیمار ممکن است شامل موارد زیر باشد:

  • جراحی: برداشت قسمت‌های سرطانی روده
  • شیمی‌درمانی: استفاده از داروها برای کشتن سلول‌های سرطانی یا کاهش اندازه تومور و مهار رشد آن
  • پرتودرمانی: استفاده از اشعه برای تخریب سلول‌های سرطانی
  • درمان هدفمند: داروهایی که بر مولکول‌های اختصاصی سلول‌های سرطانی اثر می‌گذارند.

تصمیم‌گیری درمان باید با توجه به موقعیت بیمار و مشاوره پزشک متخصص انجام شود.

بهبود سبک زندگی به سلامت عمومی و کمک به بهبود درمان بیماران کمک می‌کند.

  • رعایت رژیم غذایی متعادل و سالم: مصرف مواد غذایی غنی از فیبر و حاوی آنتی‌اکسیدان
  • رعایت فعالیت بدنی منظم: انجام ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و دویدن
  • حمایت روحی و روانی: استفاده از گروه‌های حمایتی و مشاوره روانی
  • مدیریت استرس: تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی مانند یوگا و مدیتیشن

این تغییرات در کنار درمان‌های پزشکی، به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌‌کنند.