زندگی با دردهای شدید مفصلی اصلاً راحت نیست. فرقی ندارد زانو باشد یا لگن، شانه یا مچ؛ وقتی مفصلی درد می‌گیرد، انجام کارهای ساده هم دشوار می‌شود. برای برخی، این درد ممکن است نشانه‌ای از ابتلا به آرتروز باشد و برای برخی دیگر، نتیجه التهاب مزمن یا آسیب‌دیدگی قدیمی.
وقتی درمان‌های خوراکی دیگر کارایی ندارند یا قابل تحمل نیستند، یکی از گزینه‌هایی که مطرح می‌شود، تزریق داخل مفصلی است. آیا این تزریق واقعاً مفید است؟ چه زمانی باید به سراغ آن رفت و چه عوارضی ممکن است داشته باشد؟ در ادامه به تمام سؤالات شما درباره تزریق داخل مفصلی پاسخ می‌دهیم.
تزریق داخل مفصلی چیست؟
تزریق داخل مفصلی یک روش درمانی است که در آن، یک فراورده مشخص مستقیماً در فضای داخلی مفصل تزریق می‌شود. این فضا محل برخورد دو استخوان است که با غضروف پوشیده شده و مایعی به‌نام مایع سینوویال در آن جریان دارد تا حرکت مفصل روان و بدون درد باشد.
در این روش، داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها، یا فراورده‌هایی مثل هیالورونیک اسید یا پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) تزریق می‌شوند. هدف از تزریق این فراورده‌ها، کاهش التهاب، تسکین درد و بهبود حرکت مفصل است. پزشکان معمولاً این روش را برای بیمارانی تجویز می‌کنند که از درد مفصلی مزمن یا آرتروز رنج می‌برند و سایر درمان‌ها برایشان کارساز نبوده است.
به‌طور خلاصه، تزریق داخل مفصلی روشی مؤثر و نسبتاً سریع برای کنترل علائم دردناک بیماری‌های مفصلی است، البته به‌شرط آنکه به‌درستی و با بررسی‌های دقیق انجام شود.
کاربرد تزریق داخل مفصلی چیست؟
تزریق داخل مفصلی بیشتر برای بهبود بیماری‌های التهابی مفاصل کاربرد دارد. ازجمله رایج‌ترین کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تزریق داخل مفصلی در درمان درد ناشی از آرتروز کاربرد دارد و به کاهش التهاب، تسکین درد و بهبود حرکت مفصل کمک می‌کند.
- این روش در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نیز استفاده می‌شود؛ مخصوصاً در فاز فعال بیماری و برای مفاصلی که دچار التهاب شدید هستند.
- در مواردی که بورسیت (التهاب کیسه‌های حاوی مایع اطراف مفصل) یا تاندونیت (التهاب تاندون) به درمان‌های رایج پاسخ نمی‌دهد، تزریق داخل مفصلی به کاهش التهاب و بهبود درد کمک می‌کند.
- پس از آسیب یا جراحی مفصل، گاهی برای تسریع روند بهبودی و کاهش التهاب، از تزریق داخل مفصلی استفاده می‌شود.
در این شرایط، پزشک باید با کمک تصویربرداری دقیق و بررسی سابقه بیمار، تصمیم بگیرد که آیا این نوع تزریق کاربرد بالینی مناسبی دارد یا خیر.
فواید تزریق داخل مفصل
براساس شواهد علمی، تزریق داخل مفصلی مزایای زیر را به‌همراه دارد:
1. کاهش سریع درد
یکی از مهم‌ترین مزایای تزریق داخل مفصلی، کاهش قابل‌توجه درد در مدت کوتاه، معمولاً طی چند روز پس از تزریق است که فعالیت‌های روزمره را برای بیمار آسان‌تر می‌کند. کاهش سریع درد، مخصوصاً وقتی مفصل دچار التهاب شدید است، کمک می‌کند بیمار راحت‌تر حرکت کند و خشکی یا محدودیت حرکتی‌اش بهبود یابد.
2. بهبود عملکرد حرکتی مفصل
در مفاصلی که سفت و کم‌تحرک شده‌اند، تزریق داخل مفصلی التهاب را کاهش می‌دهد و حرکت مفصل را بهتر می‌کند. بعد از تزریق، بیمار معمولاً راحت‌تر راه می‌رود، می‌نشیند و از پله بالا می‌رود.
3. کمک به تعویق جراحی
در افرادی که در آستانه تصمیم‌گیری برای جراحی تعویض مفصل هستند، تزریق داخل مفصلی ممکن است با کاهش علائم به‌مدت چند هفته یا چند ماه، زمان انجام جراحی را به تعویق بیندازد یا در برخی موارد، نیاز به آن را کاهش دهد.
4. عوارض و تداخلات دارویی کمتر
از آنجاکه فراورده فقط در محل مفصل تزریق می‌شود، عوارض ناشی از آن در مقایسه با مصرف سیستمیک (مصرف خوراکی یا روش‌های تزریقی دیگر مانند تزریق عضلانی) و همچنین تداخلات مربوطه کمتر خواهد بود.
عوارض تزریق داخل مفصلی
مثل هر روش درمانی دیگر، این تزریق هم ممکن است عوارضی داشته باشد. برخی از مهم‌ترین عوارض تزریق داخل مفصلی عبارت‌اند از:
- پس از تزریق، ممکن است بیمار برای مدت کوتاهی دچار درد یا تورم در محل مفصل شود.
- تزریق بیش از حد کورتیکواستروئید ممکن است باعث اختلال در روند ترمیم بافت و آسیب مفصلی به‌دنبال آن شود.
- در افراد مبتلا به دیابت، تزریق کورتیکواستروئیدها ممکن است باعث افزایش موقتی قند خون شود.
بنابراین، پیش از تزریق، لازم است وضعیت مفصل و شرایط بیمار به‌دقت بررسی شود تا از بروز عوارض احتمالی جلوگیری شود.
چه کسانی نباید تزریق انجام دهند؟
تزریق داخل مفصلی برای همه افراد مناسب نیست. در موارد زیر، انجام این روش توصیه نمی‌شود:
- وجود عفونت فعال در بدن یا اطراف مفصل
- ناپایداری مفصل یا تخریب کامل غضروف
- ابتلا به دیابت کنترل‌نشده یا فشارخون بالا
- وجود شکستگی یا آسیب شدید استخوانی در محل مفصل
- سابقه واکنش حساسیتی به مواد تزریقی
ارزیابی بالینی و تصویربرداری دقیق، پیش از تصمیم به تزریق، بخش ضروری فرایند درمان است.
توصیه‌های پیش از تزریق
پیش از انجام تزریق داخل مفصلی، رعایت موارد زیر ضروری است:
- مشورت دقیق با پزشک متخصص روماتولوژی یا ارتوپدی
- انجام تصویربرداری درصورت لزوم
- بررسی سابقه بیماری‌های همراه، مانند دیابت یا بیماری‌های خودایمنی
- اگر بیمار داروهای ضدانعقاد مصرف می‌کند، باید قبل از تزریق با پزشک درباره مصرف آن‌ها مشورت کند.
- آگاهی از این موضوع که تأثیر تزریق معمولاً موقتی است و ممکن است نیاز به تکرار داشته باشد.
مراقبت همچنان ادامه دارد؛ با ارکیدلایف مطمئن‌تر پیش بروید!
به صورت کلی تزریق داخل مفصلی، روشی مؤثر برای کاهش درد، کنترل التهاب و بهبود کیفیت زندگی بیماران است. بااین‌حال، مثل هر روش درمانی دیگر، نیازمند آگاهی، مراقبت و پیگیری دقیق است. شناخت فواید، عوارض و محدودیت‌های این روش به بیماران کمک می‌کند تصمیم بهتری بگیرند.
در این مسیر، «ارکیدلایف» همراه بیماران است؛ از لحظه‌ای که فراورده این تجویز می‌شود تا پایان دوره درمان. ارکیدلایف با پاسخگویی علمی ۲۴ ساعته، همراهی مطمئن و دلسوز در مسیر درمان است.