اسپارتینا®

محصول شرکت تحقیقاتی تولیدی سیناژن
نام برند: اسپارتینا®
شرکت تولیدکننده:
نام ژنریک: تیرزپاتاید
شکل دارویی: سرنگ از پیش پر شده استریل در فیزیوجکت (ابزار دارورسان خودکار)- هر فیزیوجکت حاوی یکی از دوزهای 2.5، 5، 7.5، 10، 12.5 یا 15 میلی‌گرم دارو در 0.5 میلی‌لیتر محلول است. دوزهای 12.5 و 15 میلی‌گرم در حال حاضر در بازار موجود نشده است.
  • کنترل قند خون در بزرگ‌سالان مبتلا به دیابت نوع 2
  • کنترل وزن در کنار رژیم غذایی و فعالیت بدنی، در بزرگ‌سالانی با شاخص توده بدنی (BMI) بزرگ‌تر یا مساوی 30 کیلوگرم بر مترمربع (چاقی) یا بزرگ‌تر یا مساوی 27 کیلوگرم بر مترمربع (اضافه وزن) که حداقل یک اختلال مرتبط با وزن، مانند پرفشاری خون، دیابت نوع 2 یا اختلالات لیپیدی، دارند.
  • درمان آپنه انسدادی خواب متوسط تا شدید در افراد مبتلا به چاقی

تیرزپاتاید با تنظیم اشتها، ایجاد حس سیری و مصرف غذای کمتر باعث کاهش وزن می‌شود. این دارو با کاهش مؤثر قند خون در درمان دیابت نوع 2 اثر دارد.

دوز دارو در موارد مختلف ممکن است متفاوت باشد و براساس شرایط بیمار و طبق صلاحدید پزشک معالج مشخص می‌شود.

  • دیابت نوع 2 و کنترل وزن: دارو با دوز 2.5 میلی‌گرم یک بار در هفته به مدت چهار هفته شروع می‌شود. پس از چهار هفته، دوز به 5 میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش می‌یابد. درصورت نیاز، پزشک ممکن است با فواصل چهار هفته‌ای دوز را به 7.5، 10، 12.5 یا 15 میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش دهد.
  • آپنه انسدادی خواب: دارو با دوز 2.5 میلی‌گرم یک بار در هفته به مدت چهار هفته شروع می‌شود. پس از چهار هفته، دوز به 5 میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش می‌یابد. در نهایت لازم است دوز دارو به 10 یا 15 میلی‌گرم یک بار در هفته افزایش یابد.

داروی اسپارتینا® یک بار در هفته، در روز ثابت و به‌صورت زیرجلدی در شکم (با فاصله 5 سانتی‌متری از ناف)، سطح رویی ران (از 5 سانتی‌متر پایین‌تر از کشاله ران تا 5 سانتی‌متر بالاتر از زانو) و بازو (یک سوم میانی بخش پشتی و خارجی بازو) تزریق می‌شود.

  • اسپارتینا® در یخچال در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری و از یخ‌زدگی جلوگیری شود. اگر محتویات فیزیوجکت منجمد شده است، دارو استفاده نشود.
  • از قرار دادن فیزیوجکت در معرض نور مستقیم خورشید خودداری شود.
  • اگر فیزیوجکت آسیب دیده، یا دارو کدر، تغییر رنگ داده یا دارای ذرات است؛ از آن استفاده نشود.
  • از مصرف داروی اسپارتینا® تاریخ گذشته خودداری شود. (تاریخ انقضا روی برچسب فیزیوجکت و جعبه پس از EXP ذکر شده است.)
  • دارو دور از دید و دسترس کودکان نگهداری شود.

هر دارو به‌موازات اثرات درمانی ممکن است باعث بروز برخی از عوارض ناخواسته شود. اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی‌شود.

عوارض بسیار شایع داروی اسپارتینا® عبارت‌اند از:

  • عوارض گوارشی: تهوع، اسهال، استفراغ، درد شکمی و یبوست. این عوارض معمولا شدید نیستند و عمدتا هنگام شروع دارو و هنگام افزایش دوز بروز پیدا می‌کنند ولی در بیشتر بیماران به مرور زمان کاهش می‌یابند. راهکارهایی مانند افزایش دوز تدریجی، نوشیدن آب کافی، مصرف غذاهای زودهضم به جای غذاهای چرب و پرادویه و کاهش مصرف الکل به پیشگیری و مدیریت عوارض گوارشی احتمالی دارو کمک می‌کنند.
  • هایپوگلایسمی (افت قند خون): این عارضه ممکن است درصورت مصرف همزمان اسپارتینا® با یک داروی سولفونیل اوره (مانند گلی‌بنکلامید یا گلی‌کلازید)  یا انسولین برای درمان دیابت نوع 2 رخ دهد. علائم افت قند خون ممکن است شامل سردرد، خواب‌آلودگی، ضعف، سرگیجه، احساس گرسنگی، گیجی، تحریک پذیری، ضربان قلب سریع و تعریق باشد.

مصرف داروی اسپارتینا® در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. در دوران شیردهی، تجویز دارو به نظر پزشک و با در نظر گرفتن مزایای شیردهی برای نوزاد در مقابل مزایای درمان مادر بستگی دارد. درصورت بارداری، تصمیم برای بارداری یا شیردهی، با پزشک معالج مشورت شود.

پیش از مصرف اسپارتینا®، درصورت وجود موارد زیر با پزشک معالج مشورت شود:

  • مشکلات شدید در هضم غذا یا باقی ماندن غذا در معده برای مدت طولانی‌تر از حد طبیعی (از جمله گاستروپرزی شدید)
  • سابقه پانکراتیت (التهاب لوزالمعده که ممکن است باعث درد شدید و مداوم در شکم و پشت شود.)
  • مشکلات چشمی (رتینوپاتی دیابتی یا ادم ماکولا)
  • درصورت مصرف دارو از دسته‌ی سولفونیل‌اوره‌ یا انسولین برای درمان دیابت نوع 2

در چه مواردی داروی اسپارتینا® نباید مصرف شود؟

  • حساسیت به تیرزپاتاید یا سایر ترکیبات دارو
  • سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید (MTC)
  • ابتلا به سندرم نئوپلازی متعدد اندوکرین نوع 2 (MEN2)

داروی تیرزپاتاید در شرایط حساسیت به تیرزپاتاید یا اجزای موجود در فرمولاسیون، سابقه‌ی فردی یا خانوادگی ابتلا به سرطان مدولاری تیروئید یا سندرم نئوپلازی متعدد اندوکراین نوع 2 (MEN2) منع مصرف دارد.

مصرف مقادیر بیش از حد داروی اسپارتینا ممکن است باعث علائم گوارشی از جمله تهوع و علائم افت قند خون از جمله سردرد، خواب آلودگی، ضعف، سرگیجه، احساس گرسنگی وگیجی شود. در چنین شرایطی، درمان حمایتی باید بر اساس علائم و وضعیت بالینی فرد آغاز گردد. با توجه به نیمه‌عمر طولانی این دارو، ممکن است نیاز باشد بیمار برای مدت طولانی‌تری تحت نظر قرار گیرد تا علائم کنترل و درمان شوند. به همین منظور در صورت مصرف مقادیر بیش از حد مجاز تیرزپاتاید، لازم است به پزشک معالج اطلاع داده شود.

اسپارتینا حاوی مولکول منحصربه‌فرد تیرزپاتاید، همان ترکیب مؤثری است که در داروهای بین‌المللی شناخته‌شده‌ای مانند مونجارو به‌کار رفته ‌است. اسپارتینا ساخت کشور ایران است.

واکنش‌های محل تزریق ازجمله بروز التهاب به‌دنبال مصرف داروی تیرزپاتاید در منابع علمی معتبر شایع گزارش شده است. برای پیشگیری از بروز این رخدادها، توصیه می‌شود فیزیوجکت حداقل چند دقیقه قبل از تزریق از یخچال خارج شود تا با محیط هم‌دما شود. همچنین، تزریق باید به‌صورت چرخشی و در نواحی مختلف بدن انجام شود تا از تزریق مکرر در یک محل خاص جلوگیری شود. از تزریق دارو در نواحی ملتهب، متورم، دارای زخم یا جای زخم و ترک‌های پوستی پرهیز شود. استفاده از کمپرس سرد در محل تزریق و رعایت تکنیک‌های صحیح تزریق مانند انتخاب محل مناسب تزریق و پینچ کردن (گرفتن پوست و چربی زیر آن قبل از تزریق) می‌تواند در کاهش عوارض محل تزریق مؤثر باشد.

سرگیجه با مصرف داروی تیرزپاتاید، در منابع معتبر علمی در اندیکاسیون کاهش وزن شایع گزارش شده‌است. این رخداد می‌تواند به دنبال کاهش قندخون، به خصوص در بیمارانی که به طور هم‌زمان از سایر داروهای کنترل‌کننده قند خون، استفاده می‌کنند رخ دهد. چک کردن قند خون در مواقع سرگیجه می‌تواند به علت بروز رخداد کمک کند. در صوررت تشدید یا تداوم سرگیجه و یاهمراه بودن با سایر علائم مانند تهوع، استفراغ، عدم تعادل، تغییرات بینایی سردرد، خواب آلودگی، ضعف، احساس گرسنگی، گیجی لازم است به مراکز درمانی مراجعه کرده و با پزشک معالج به منظور اقدامات درمانی لازم مشورت شود.

نفخ و سوهاضمه با مصرف داروی تیرزپاتاید، در منابع معتبر علمی شایع گزارش شده است. این علائم معمولاً شدید و نگران‌کننده نبوده و در اوایل شروع درمان (4 هفته شروع درمان) با این دارو مشاهده می‌شود. اما در بیشتر بیماران به مرور زمان و سازگاری بدن با دارو کاهش یافته و برطرف می‌شوند. به منظور بهبود علائم، مصرف وعده‌های غذایی سبک و کم‌چرب مانند نان تست، اسنک ساده و غذاهای آبدار مانند سوپ، افزایش وعده‌های غذایی به همراه کاهش حجم آن، افزایش مصرف مایعات، شروع درمان با دوز کم و افزایش تدریجی دوز دارو و اجتناب از مصرف غذاهای پرادویه، سبزیجات خام، نوشیدنی های الکلی و کافئین توصیه می‌شود. در صورتی شدید یا تداوم رخداد، لازم است با پزشک معالج به منظور انجام اقدامات درمانی لازم، تغییر دوز مصرفی و در خصوص ادامه روند درمان مشورت شود.

یبوست در اندیکاسیون کاهش وزن، بسیار شایع و در درمان دیابت شایع گزارش شده است. این علائم معمولاً شدید و نگران‌کننده نبوده و در اوایل شروع درمان (4 هفته شروع درمان) با این دارو مشاهده می‌شود. اما در بیشتر بیماران به مرور زمان و سازگاری بدن با دارو کاهش یافته و برطرف می‌شوند. به منظور بهبود علائم، مصرف وعده‌های غذایی سبک و کم‌چرب مانند نان تست، اسنک ساده و غذاهای آبدار مانند سوپ، افزایش وعده‌های غذایی به همراه کاهش حجم آن، افزایش فعالیت فیزیکی روزانه، افزایش مصرف مایعات و شروع درمان با دوز کم و افزایش تدریجی دوز دارو اجتناب از مصرف غذاهای پرادویه، سبزیجات خام، نوشیدنی های الکلی و کافئین توصیه می‌شود. در صورتی شدید یا تداوم رخداد، لازم است با پزشک معالج به منظور انجام اقدامات درمانی لازم، تغییر دوز مصرفی و در خصوص ادامه روند درمان مشورت شود.

اسهال به دنبال مصرف تیرزپاتاید در اوایل درمان بسیار شایع گزارش شده ‌است. این رخداد معمولاً شدید و نگران‌کننده نبوده و در اوایل شروع درمان (4 هفته شروع درمان) با این دارو مشاهده می‌شود. اما در بیشتر بیماران به مرور زمان و سازگاری بدن با دارو کاهش یافته و برطرف می‌شوند. به منظور بهبود اسهال، مصرف وعده‌های غذایی سبک و کم حجم، افزایش تعداد وعده‌های غذایی، افزایش مصرف مایعات و نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت و آب میوه به منظور پیشگیری از دهیدراته شدن بدن و شروع درمان با دوز کم و افزایش تدریجی دوز دارو تا رسیدن به دوز درمانی، اجتناب از مصرف غذاهای پرادویه، سبزیجات خام، نوشیدنی های الکلی و کافئین توصیه می‌شود. در صورتی تشدید و پایدار بودن اسهال، لازم است با پزشک معالج به منظور انجام اقدامات درمانی لازم، تغییر دوز مصرفی و در خصوص ادامه روند درمان مشورت شود.

به طور کلی تهوع و استفراغ با مصرف داروی تیرزپاتاید بسیار شایع گزارش شده است. بر اساس منابع معتبر علمی، استفراغ زمانی که برای کنترل وزن استفاده می شود، بسیار شایع، اما زمانی که برای دیابت نوع 2 استفاده می شود شایع گزارش شده است.

این علائم معمولاً شدید و نگران‌کننده نبوده و در اوایل شروع درمان (4 هفته شروع درمان) با این دارو مشاهده می‌شود. اما در بیشتر بیماران به مرور زمان و سازگاری بدن با دارو کاهش یافته و برطرف می‌شوند.

به منظور بهبود علائم، مصرف وعده‌های غذایی سبک و کم‌چرب مانند نان تست، اسنک ساده و غذاهای آبدار مانند سوپ، افزایش وعده‌های غذایی به همراه کاهش حجم آن، افزایش مصرف مایعات و شروع درمان با دوز کم و افزایش تدریجی دوز دارو، اجتناب از هر عاملی که سبب تشدید تهوع از جمله غذاهای پرادویه، سبزیجات خام، نوشیدنی‌های الکلی و کافئین توصیه می‌شود. در صورتی که تهوع و استفراغ شدید یا مداوم باشد، لازم است با پزشک معالج به منظور انجام اقدامات درمانی لازم، تغییر دوز مصرفی و در خصوص ادامه روند درمان مشورت شود.

داروی اسپارتینا جهت تزریق زیرجلدی بر روی شکم با فاصله 5 سانتی متری از ناف، یک سوم میانی بخش پشتی و خارجی بازو، سطح رویی ران از 5 سانتی‌متر پایین تر از کشاله ران تا 5 سانتی‌متر بالاتر از زانو است. لازم است محل تزریق مرتب به صورت چرخشی تغییر داده شود. از تزریق دارو در محل زخم، اسکار، کبودی، قرمزی یا سفت شده خودداری شود.

عدم رعایت رژیم غذایی و عدم مصرف منظم و طبق دستور دارو و سبک زندگی کم‌تحرک و نادرست، اثربخشی دارو را کم می‌کند. جهت اثربخشی بیشتر، بهتر است که اسپارتینا در هر هفته در یک روز مشخص مصرف شود.

رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش و فعالیت بدنی کافی و منظم، اصلاح سبک زندگی و رعایت دقیق دستورات رژیم دارویی به اثربخشی دارو کمک می‌کند. جهت اثربخشی بیشتر، بهتر است که اسپارتینا در هر هفته در یک روز مشخص مصرف شود.

داروی تیرزپاتاید باید در یخچال در دمای 2 تا 8 درجه سانتی‌گراد نگهداری و از یخ‌زدگی محصول اجتناب شود. بهتر است به منظور پیشگیری از مواجه با نور همیشه فیزیوجکت را در بسته‌بندی اصلی دارو نگهداری شود.

طبق منابع معتبر علمی، شواهدی در خصوص حضور و یا عدم حضور دارو در شیر مادر وجود ندارد. طبق گفته سازنده دارو، تصمیم به شیردهی در طول درمان و یا مصرف دارو در طی شیردهی باید با توجه به خطر مواجهه نوزاد، فواید شیردهی برای نوزاد و مزایای درمان برای مادر، تحت نظر پزشک معالج صورت بگیرد.

با توجه به اثرات ناشناخته این دارو بر روی جنین و عدم مطالعات انسانی کافی در خصوص مصرف در دوران بارداری، داروی اسپارتینا نباید در دوران بارداری استفاده شود. به همین منظور توصیه می‌شود در زمان مصرف این دارو از روش‌های پیشگیری بارداری استفاده شود. اگر بیمار باردار باشد و یا قصد دارد بچه دار شود، لازم است قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کند.

در صورت فراموش کردن یک دوز از داروی اسپارتینا، اگر ۴ روز یا کمتر از زمان مقرر گذشته باشد، باید به محض یادآوری، دوز فراموش‌شده تزریق شود. سپس دوز بعدی طبق برنامه ادامه پیدا کند. اما اگر بیش از ۴ روز از زمان تزریق گذشته باشد، نباید دوز فراموش‌شده تزریق شود و دوز بعدی طبق برنامه معمول انجام شود. برای جبران دوز فراموش‌شده، نباید دوز اضافی تزریق شود. همچنین باید دقت شود که حداقل فاصله بین دو تزریق، سه روز (۷۲ ساعت) باشد.

در صورت فراموش کردن تزریق بیش از یک نوبت از دارو لازم است به منظور تصمیم‌گیری در خصوص ادامه روند درمان به پزشک معالج اطلاع داده شود.

خیر؛ تصمیم‌گیری در خصوص ادامه یا قطع درمان باید با نظر پزشک متخصص انجام شود.

ارزیابی اثربخشی داروی اسپارتینا در درمان چاقی معمولاً پس از 8 تا 12 هفته از شروع درمان انجام می‌شود. این ارزیابی براساس میزان کاهش وزن بدن نسبت به وزن اولیه (BMI) و کاهش سایز دور کمر انجام می‌شود.

داروی اسپارتینا همراه با رژیم غذایی کم کالری و افزایش فعالیت بدنی برای کاهش وزن و کمک به کنترل وزن در بزرگسالانی که دارای BMI 30 کیلوگرم بر متر مربع یا بیشتر (چاقی) هستند و BMI حداقل 27 کیلوگرم بر متر مربع به همراه بیماری‌های زمنیه‌ای مرتبط (مانند پیش دیابت، دیابت نوع 2، فشار خون بالا، سطوح غیر طبیعی چربی در خون، مشکلات تنفسی در طول خواب به نام آپنه انسدادی خواب یا سابقه حمله قلبی، سکته مغزی یا مشکلات عروق خونی) استفاده می‌شود. به طور کلی مصرف داروی اسپارتینا باید با صلاحدید پزشک معالج، و تحت نظر ایشان باشد.

مدت‌زمان درمان با اسپارتینا به عواملی همچون اندیکاسیون درمان، شدت بیماری، میزان پاسخ‌دهی به دارو و شرایط بالینی بیمار وابسته است و تصمیم‌گیری نهایی درباره ادامه یا تغییر درمان بر عهده پزشک معالج است.