سلامت دستگاه گوارش یکی از پایه‌های اصلی کیفیت زندگی به‌شمار می‌رود. دستگاه گوارش نیازمند مراقبت و بررسی منظم است. زیرا علائم بیماری‌های گوارشی معمولاً دیرتر بروز می‌کنند و بیمار گاهی بسیار دیر متوجه بیماری خود می‌شود. همچنین برخی مشکلات گوارشی ممکن است فراتر از یک دل‌درد ساده باشند و نیاز به توجه جدی‌تری داشته باشند. یکی از این بیماری‌ها، بیماری کرون است که زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. خبر خوب این که این بیماری قابل کنترل است.
بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون (Crohn’s Disease) نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است. این بیماری ممکن است هر قسمتی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد را درگیر کند، اما اغلب بخش پایانی روده کوچک (ایلئوم) و ابتدای روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. التهاب ناشی از کرون ممکن است به لایه‌های عمقی دیواره روده نفوذ کند و موجب بروز طیف وسیعی از مشکلات شود. این بیماری مزمن است؛ به این معنی که ممکن است بیماری برای مدت طولانی همراه فرد باشد و او دوره‌هایی از عود و بهبودی را تجربه کند.
تفاوت بیماری کرون با کولیت اولسراتیو چیست؟
این دو بیماری هر دو جزء بیماری‌های التهابی روده (IBD) هستند، اما تفاوت‌های کلیدی دارند.
• محل درگیری: کولیت روده فقط در روده بزرگ (کولون) و رکتوم التهاب ایجاد می‌کند، درحالی‌که بیماری کرون ممکن است هر قسمتی از دستگاه گوارش، از دهان تا مقعد، را درگیر کند.
• عمق التهاب: در کولیت روده، التهاب در لایه داخلی دیواره روده اتفاق می‌افتد، اما در بیماری کرون، التهاب به لایه‌های عمیق‌تر دیواره روده نفوذ می‌کند.
• الگوی التهاب: در کولیت روده، التهاب به‌صورت یکنواخت و پیوسته در روده بزرگ گسترش می‌یابد، اما در بیماری کرون، التهاب به‌صورت تکه‌تکه و غیرپیوسته (نواحی ملتهب در کنار بافت سالم) دیده می‌شود.
با وجود این تفاوت‌ها، هر دو بیماری علائم مشترکی مانند درد شکم، اسهال و کاهش وزن دارند و برای تشخیص دقیق، نیاز به معاینه و آزمایش توسط پزشک متخصص وجود دارد.
چرا شناخت علائم بیماری کرون اهمیت دارد؟
بیماری‌های گوارشی اغلب دیر تشخیص داده می‌شوند زیرا بسیاری از علائم اولیه بیماری کرون شبیه مشکلات گوارشی معمولی یا پیامدهای استرس و خستگی هستند. همین موضوع موجب تأخیر در تشخیص بیماری می‌شود. بااین‌حال، تشخیص زودهنگام و آغاز درمان نقش حیاتی در کنترل بیماری و بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا دارد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر مهم‌ترین علائم این بیماری می‌پردازیم.
مهم‌ترین علائم بیماری کرون و هشدارهایی که باید به آن‌ها توجه کنید
شدت و نوع علائم در افراد مختلف متفاوت است، اما برخی از نشانه‌ها به‌طور شایع در بیماری کرون روده دیده می‌شوند:
• درد شکمی مزمن: این درد در قسمت پایین و سمت راست شکم احساس می‌شود و ممکن است مداوم یا متناوب باشد.
• اسهال شدید و مداوم: اسهال طولانی‌مدت، به‌خصوص اگر با خون یا مخاط همراه باشد، یک علامت خطر جدی است.
• کاهش وزن ناخواسته: التهاب و سوءجذب مواد مغذی در روده ممکن است منجر به کاهش وزن قابل توجه شود، حتی اگر فرد مقدار کافی غذا مصرف کند.
• خستگی مفرط: احساس خستگی و بی‌حالی مداوم، حتی پس از استراحت کافی، از علائم شایع بیماری کرون است که به‌دلیل التهاب مزمن و کم‌خونی ناشی از آن ایجاد می‌شود.
• تب: تب خفیف و بدون دلیل مشخص نیز ممکن است از نشانه‌های فعالیت بیماری باشد.
• خون در مدفوع: وجود خون قرمز روشن یا تیره در مدفوع نشان‌دهنده خون‌ریزی در دستگاه گوارش است و نیاز به بررسی فوری دارد.
• زخم‌های دهانی: گاهی اوقات زخم‌هایی شبیه آفت دهان در افراد مبتلا به کرون دیده می‌شود.
• مشکلات اطراف مقعد: آبسه (عفونت‌های چرکی)، فیستول (ارتباطات غیرطبیعی بین روده و پوست) و شقاق اطراف مقعد ممکن است از عوارض بیماری کرون باشد.
زندگی با بیماری کرون: راه‌های درمان و مدیریت
با پیشرفت علم پزشکی، راه‌های درمان بیماری کرون نیز بهبود یافته‌اند. در حال حاضر درمان قطعی برای ریشه‌کن کردن بیماری کرون وجود ندارد، اما می‌توان آن را به‌خوبی کنترل کرد و از بروز عوارض جدی پیشگیری نمود. درمان‌ها شامل داروهایی برای کاهش التهاب (مانند کورتیکواستروئیدها و داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی)، تغییرات رژیم غذایی و در برخی موارد، جراحی می‌باشد.
زندگی با بیماری کرون به‌معنای تسلیم شدن در برابر آن نیست. با مراقبت‌های منظم پزشکی، رعایت رژیم غذایی، مدیریت استرس و حمایت‌های روانی، بسیاری از افراد می‌توانند زندگی فعال و رضایت‌بخشی داشته باشند.
علت دقیق بیماری کرون چیست؟
متخصصان هنوز به علت دقیق بیماری کرون پی نبرده‌اند. بااین‌حال، شواهد نشان می‌دهد این بیماری ممکن است ناشی از عوامل مختلفی ازجمله موارد زیر باشد:
• عوامل ژنتیکی: این بیماری در خانواده‌هایی که سابقه ابتلا به بیماری کرون دارند، شایع‌تر است.
• عوامل محیطی: برخی عوامل مانند مصرف سیگار، رژیم غذایی و برخی داروها ممکن است در بروز یا تشدید بیماری کرون نقش داشته باشند.
• واکنش سیستم ایمنی بدن: در افراد مبتلا به بیماری کرون، سیستم ایمنی به‌اشتباه به باکتری‌های مفید روده حمله می‌کند که منجر به التهاب مزمن می‌شود.
به‌هرحال باید بدانید که در مسیر درمان تنها نیستید. سلامتی محدود به درمان فیزیکی نیست؛ حمایت روانی، روحیه قوی و تغذیه مناسب نقش حیاتی در کیفیت زندگی و حتی موفقیت روند درمان ایفا می‌کنند.
ارکیدلایف، به عنوان مرکز تخصصی حمایت از بیمار، با هدف پشتیبانی، افزایش آگاهی و اطلاع‌رسانی صحیح در زمینه مصرف بهینه داروها فعالیت می‌کند. این واحد با بهره‌گیری از کارشناسان مجرب و دلسوز، به صورت ۲۴ ساعته آماده پاسخگویی به سوالات، دغدغه‌ها و نیازهای مصرف‌کنندگان داروهای تحت فروش و بازاریابی شرکت ارکیدفارمد است.
رژیم غذایی در کنترل بیماری کرون
آیا رژیم غذایی مهم است؟ بله؛ رژیم غذایی نقش مهمی در مدیریت علائم بیماری کرون دارد، اما بیماری را درمان نمی‌کند. بعضی غذاها ممکن است باعث تشدید علائم در دوره عود بیماری شوند. همکاری با پزشک و متخصص تغذیه برای یافتن رژیم غذایی مناسب بسیار اهمیت دارد.
| مواد غذایی مفید در بیماری کرون | مواد غذایی مضر در بیماری کرون |
| برنج، سیب‌زمینی، ذرت، بلغور جو دوسر | نان کامل، محصولات چاودار، جو |
| سیب رنده‌شده، سبزیجات کامل پخته‌شده، موز، طالبی، کدو حلوایی | سیب با پوست، کلم بروکلی، گل کلم، گیلاس، هلو، آلو |
| تخم‌مرغ، ماهی، مرغ و گوشت کاملاً پخته شده، محصولات سویا | پروتئین فرآوری شده، گوشت سرخ شده |
| محصولات لبنی کم چرب | کره، خامه |
| آب | کافئین، نوشابه، الکل |
منابع
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/crohns-disease/symptoms-causes/syc-20353304
• https://www.uclahealth.org/medical-services/gastro/ibd/patient-resources/ulcerative-colitis-vs-crohns-disease#:~:text=The%20differences%20between%20ulcerative%20colitis,mixed%20in%20between%20inflamed%20areas.