اسم این ویروس را همه‌جا می‌شنوید یا می‌خوانید؛ از شبکه‌‌های اجتماعی گرفته تا برنامه‌های تلویزیونی. بیماری نه‌چندان جدید، اما بسیار شایعی که شوخی ندارد. اگر به‌دنبال کسب اطلاعات دقیق درباره ویروس HPV، راه‌های انتقال آن و البته مهم‌ترین راه پیشگیری از آن یعنی واکسیناسیون هستید، این مطلب برای شما نوشته شده است و پاسخ سؤالاتتان اینجاست.
HPV چیست؟
HPV مخفف عبارت Human Papillomavirus (ویروس پاپیلومای انسانی) است. این ویروس گروهی از ویروس‌های بسیار رایج است که بیش از ۲۰۰ نوع مختلف دارد. در واقع، در پاسخ به سؤال بیماری HPV چیست، باید گفت که شایع‌ترین عفونت مقاربتی در سراسر جهان به‌شمار می‌رود. بسیاری از افراد مبتلا به ویروس HPV هیچ علائم ظاهری ندارند و حتی بدون هیچ درمانی، سیستم ایمنی بدن آن‌ها می‌تواند ویروس را از بین ببرد؛ اما برخی از انواع این ویروس‌ها ممکن است مشکلات جدی‌ای ایجاد کنند.
- انواع کم‌خطر: این سویه‌ها ممکن است باعث ایجاد زگیل تناسلی (Genital Warts) شوند. زگیل‌های تناسلی ضایعات کوچک، گوشتی و اغلب شبیه گل‌کلم هستند که در ناحیه تناسلی، مقعد و گاهی دهان یا گلو ظاهر می‌شوند و اغلب از HPV 6 و HPV 11 ناشی می‌شوند.
- انواع پرخطر: این سویه‌ها خطرناک‌تر هستند و ممکن است به‌مرور زمان باعث تغییرات سلولی و در نهایت منجر به انواع سرطان شوند. مهم‌ترین و شایع‌ترین سرطان مرتبط با HPV، سرطان دهانه رحم در زنان است. این ویروس همچنین ممکن است باعث ابتلا به سرطان واژن در خانم‌ها و سرطان مقعد، آلت تناسلی و برخی سرطان‌های دهان و گلو در آقایان و خانم‌ها شود.
HPV 16 و HPV 18 دو نوع پرخطر شایع هستند که مسئول بیشتر موارد سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های مرتبط با HPV هستند.
ویروس HPV چگونه منتقل می‌شود؟
مثل هر بیماری دیگری، آگاهی از نحوه انتقال بیماری HPV برای جلوگیری از ابتلا به آن بسیار مهم است؛ چراکه این ویروس بسیار مسری است و عمدتاً از طریق تماس پوست با پوست در ناحیه تناسلی منتقل می‌شود.
رابطه جنسی، شایع‌ترین راه
بله درست است؛ اصلی‌ترین و شایع‌ترین راه انتقال، از طریق انواع تماس جنسی است؛ شامل رابطه جنسی واژینال، مقعدی و حتی دهانی.
خوب است بدانید که برای انتقال HPV نیازی به دخول نیست. تماس نزدیک پوست با پوست در ناحیه تناسلی با فرد مبتلا کافی است تا ویروس منتقل شود.
- انتقال بدون علامت: مهم‌ترین نکته این است که فرد ممکن است بدون داشتن زگیل یا علامت قابل مشاهده‌ای، ویروس را منتقل کند. این یعنی ممکن است فرد از ابتلای خود بی‌خبر باشد و همچنان ناقل باشد.
- انتقال از مادر به نوزاد: در موارد بسیار نادر، ممکن است مادر آلوده حین حاملگی و زایمان ویروس را به نوزاد منتقل کند. هرچند درصورت انتقال ویروس به نوزاد، سیستم ایمنی می‌تواند بدن او را از ویروس پاک کند.
باورهای غلط رایج
بیماری‌های مقاربتی ممکن است ترسناک باشند. لازم است بدانید که انتقال ویروس HPV از طریق سطوح مانند توالت فرنگی، دستگیره در، استخر یا جکوزی از نظر علمی اثبات نشده است.
بوسیدن به‌تنهایی معمولاً راه انتقال نیست و به احتمال بسیار کمتری نسبت به سایر روش‌ها عامل انتقال است، هرچند افتراق بوسیدن از سایر رفتارهای صمیمانه بسیار سخت است.
آیا HPV قابل درمان است؟
خیر؛ درحال حاضر درمان قطعی برای خود ویروس HPV وجود ندارد؛ به این معنی که نمی‌توان ویروس را به‌طور کامل از بدن حذف کرد.
اما خبر خوب این است که:
در بیشتر موارد (بیش از ۹۰٪)، بدن خودش طی ۱ تا ۲ سال می‌تواند ویروس را پاک‌سازی کند. عوارض ناشی از ویروس، مانند زگیل تناسلی و ضایعات پیش‌سرطانی (که در غربالگری‌ها مشخص می‌شوند)، قابل درمان هستند. درمان زگیل تناسلی شامل روش‌هایی مانند کرایوتراپی (منجمد کردن)، لیزر، جراحی یا داروهای موضعی است.
بهترین راه پیشگیری چیست؟
همان‌طور که می‌دانید، همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. در مورد HPV، دو راهکار اصلی پیشگیری وجود دارد:
واکسیناسیون (مثل واکسن پاپیلوگارد4®)
بهترین راه برای محافظت در برابر سویه‌های خطرناک HPV، واکسیناسیون است.
پاپیلوگارد4® (Papilloguard4®) یک واکسن ایرانی است که برای پیشگیری از عفونت با انواع پرخطر (۱۶ و ۱۸) و کم‌خطر (۶ و ۱۱) ویروس HPV تولید شده است. این واکسن با تحریک سیستم ایمنی بدن، باعث تولید آنتی‌بادی‌هایی می‌شود که درصورت مواجهه با ویروس واقعی، از بدن محافظت می‌کنند.
راه دیگر پیشگیری از ابتلا به HPV، غربالگری به‌موقع است. غربالگری روتین برای خانم‌ها در سنین 21 تا 65 سال به جلوگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم کمک می‌کند.
چه کسانی باید واکسن بزنند؟
تزریق واکسن HPV (پاپیلوگارد4®) برای دختران و پسران در سنین 11-12 سالگی توصیه می‌شود؛ زیرا بهترین تأثیر را قبل از شروع فعالیت جنسی دارد. البته می‌توان واکسیناسیون را از 9 سالگی نیز آغاز کرد. به‌طورکلی واکسیناسیون HPV برای افراد تا 26 سالگی توصیه می‌شود. بااین‌حال، تزریق واکسن تا ۴۵ سالگی نیز با توصیه پزشک امکان‌پذیر است.
آیا واکسن‌ها به‌طور کامل در برابر HPV مصونیت ایجاد می‌کنند؟
واکسیناسیون به‌عنوان یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری اولیه در برابر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) شناخته می‌شود. بااین‌حال، درک دقیق محدودیت‌ها و ضرورت همراهی آن با سایر روش‌های محافظتی حیاتی است.
- حفاظت هدفمند: واکسن‌های موجود (مانند پاپیلوگارد4®) براساس ساختار مولکولی خود، قادرند در برابر شایع‌ترین و پرخطرترین انواع HPV که مسئول بخش عمده‌ای از سرطان‌ها و زگیل‌های تناسلی هستند، ایمنی ایجاد کنند.
اما این نکته را باید در نظر گرفت در صورتی که عفونت توسط سویه‌هایی ایجاد شود که با واکسن پوشش داده نمی‌شوند، خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط همچنان وجود خواهد داشت.
- اهمیت رعایت دوزبندی: برای تضمین حداکثر اثربخشی واکسن در ایجاد ایمنی پایدار در برابر انواع هدف، رعایت دقیق تعداد دوزها و فواصل زمانی صحیح میان آن‌ها، مطابق با دستورالعمل‌های پزشکی، الزامی است.
بر این اساس، افراد 9 تا 15 سال 2 دوز واکسن با فاصله حداقل 5 ماه، و افراد بزرگ‌تر از 15 سال 3 دوز واکسن (ماه‌های صفر، 1 تا 2 و 6) دریافت می‌کنند.
روابط ایمن و غربالگری
استفاده از کاندوم: استفاده صحیح و مداوم از کاندوم در روابط جنسی، خطر انتقال را به‌شدت کاهش می‌دهد. البته ازآنجاکه ویروس از طریق تماس پوست با پوست هم منتقل می‌شود، کاندوم محافظت 100 درصدی ایجاد نمی‌کند.
غربالگری منظم: برای زنان، انجام تست پاپ اسمیر و درصورت لزوم تست HPV، به‌صورت منظم (طبق توصیه پزشک) برای شناسایی زودهنگام تغییرات سلولی ناشی از ویروس و پیشگیری از سرطان دهانه رحم ضروری است.
البته باید بدانید مردان آلوده به ویروس HPV نیز احتمال دارد دچار زگیل تناسلی و سایر بیماری‌ها شوند.
جمع‌بندی
سؤال پرسیدن درباره بیماری‌های مقاربتی خجالت ندارد و بهتر است همیشه سؤالات خود را از پزشکان این حوزه بپرسید. اگر علائم مشکوکی دارید یا درباره واکسیناسیون یا غربالگری سؤالی دارید، حتماً با یک پزشک متخصص مشورت کنید. سلامتی شما اولویت ما در ارکیدلایف است.
HPV نوعی ویروس بسیار شایع است که بیشتر افرادی که از نظر جنسی فعال هستند، در طول زندگی خود با آن درگیر می‌شوند. بسیاری از انواع آن بی‌خطر هستند، اما سویه‌های پرخطر ممکن است منجر به سرطان شوند. آگاهی از نحوه انتقال و انجام اقدامات پیشگیرانه، به‌خصوص تزریق واکسن پاپیلوگارد4®، نقش مهمی در حفظ سلامتی فرد و جامعه دارد.
منابع
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/hpv-infection/symptoms-causes/syc-20351596
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/11901-hpv-human-papilloma-virus