ترکسوما® برای درمان اختلالات متعدد سیستم ایمنی استفاده میشود. موارد استفاده شایع ترکسوما® عبارتاند از:
داروی ترکسوما® با کاهش و مهار عملکرد فولات، از ساخت و ترمیم محتوای ژنتیکی سلول (DNA) و تکثیر سلول جلوگیری میکند.
داروی ترکسوما® یک بار در هفته، در زمان ثابت و بهصورت زیرجلدی در شکم (با فاصله 5 سانتیمتری از ناف)، سطح رویی ران (از 5 سانتیمتر پایینتر از کشاله ران تا 5 سانتیمتر بالاتر از زانو) و بازو (یکسوم میانی بخش پشتی و خارجی بازو) طبق دستورالعمل ذکرشده در بروشور محصول تزریق میشود. دوز دارو در موارد مختلف ممکن است متفاوت باشد و براساس شرایط بیمار و طبق صلاحدید پزشک معالج مشخص میشود. برای اطلاعات بیشتر از نحوه تزریق، به راهنمای تصویری بروشور مراجعه شود.
هر دارو بهموازات اثرات درمانی ممکن است باعث بروز برخی از عوارض ناخواسته شود. اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمیشود.
عوارض شایع داروی ترکسوما® عبارتاند از: مشکلات گوارشی مانند تهوع و بیاشتهایی و افزایش آنزیمهای کبدی.
درصورت بارداری یا شیردهی، پیش از مصرف ترکسوما® با پزشک معالج مشورت شود. همچنین، درصورت تصمیم به بارداری یا شیردهی در خانمها و قصد فرزندآوری در آقایان در طول مصرف این دارو، مشورت با پزشک معالج ضروری است.
مصرف ترکسوما® در دوران بارداری ممکن است به جنین آسیب برساند. پس از قطع دارو، توصیه میشود تا 6 ماه از بارداری اجتناب شود.
پیش از مصرف داروی ترکسوما®، درصورت وجود هریک از موارد زیر با پزشک معالج مشورت شود:
در چه مواردی داروی ترکسوما® نباید مصرف شود؟
در طول مصرف داروی ترکسوما®، درصورت رخداد موارد زیر، با پزشک معالج مشورت شود:
بروز راش پوستی با مصرف داروی متوترکسات در منابع معتبر به صورت شایع گزارش شده است. درصورتیکه وسعت درگیری زیاد نباشد و با مشکل دیگری بهجز مشکل پوستی همراه نباشد (مثل تنگی نفس، ادم صورت، تورم لب، زبان، گلو و …) نگرانکننده نیست. درصورت تشدید علائم و طولانی بودن آنها و بروز علائم واکنشهای حساسیتی، لازم است بهمنظور بررسی علت رخداد در اسرع وقت به پزشک معالج اطلاع داده شود.
بروز اسهال با مصرف داروی متوترکسات در منابع معتبر به صورت بسیار شایع گزارش شده است. به منظور کنترل رخداد، مصرف وعدههای غذایی سبک و کمحجم، افزایش مصرف مایعات و مصرف پودرهای ORS برای جبران آب ازدسترفته توصیه میشود. درصورتیکه اسهال همراه با دردهای شدید شکمی، دفع موکوس یا خون، تهوع، استفراغ، تب یا علائم دهیدراتاسیون (خشکی و کاهش قدرت ارتجاعی پوست، خشکی دهان و …) باشد یا بیش از 3 روز طول بکشد، لازم است در اسرع وقت به پزشک معالج اطلاع داده تا اقدامات لازم توسط ایشان انجام شود.
طول درمان با داروی ترکسوما® به نظر پزشک معالج، نوع بیماری، وضعیت بالینی و چگونگی پاسخ بدن به درمان بستگی دارد. با توجه به اینکه بیماریهایی که اندیکاسیون درمان با متوترکسات را دارند، مزمن هستند، عموماً درمان با داروی متوترکسات طولانیمدت ادامه مییابد.
شروع اثر درمان بسته به اندیکاسیون درمان و شرایط بیمار متفاوت است. براساس مستندات دارو، اثربخشی داروی ترکسوما® بعد از گذشت 6 تا 8 هفته از شروع درمان آغاز میشود، اما برای مشاهده اثربخشی ممکن است 6 ماه زمان لازم باشد.
برای اثربخشی مناسب درمان لازم است فواصل بین دریافت دوزها رعایت شود. افزایش فواصل دوزها ممکن است اثربخشی را تحت تأثیر قرار دهد. بهمحض یادآوری، باید دوز فراموششده مصرف شود. اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، دوز فراموششده نباید مصرف شود و سایر دوزها طبق برنامه قبلی مصرف شود. از مصرف دو دوز همزمان یا دوز اضافی خودداری شود. درصورت فراموش کردن بیشتر از یک دوز، برای ادامه روند درمان با پزشک معالج مشورت شود.
مصرف داروی ترکسوما® نباید بدون مشورت با پزشک قطع شود. برای درمان مؤثر، باید دوره درمان توصیهشده توسط پزشک تکمیل شود. درصورتیکه مصرف دارو بدون دستور پزشک قطع شود، ممکن است علائم بیماری بازگردد.
رعایت نکات مربوط به شرایط نگهداری دارو، نحوه تزریق صحیح دارو، مصرف براساس دوز تجویزشده و پایبندی به سایر نکات درمانی توصیهشده توسط پزشک در اثربخشی دارو مؤثر است.
عدم رعایت دمای مناسب نگهداری، عدم رعایت فواصل تجویز دارو و نکات تزریق، عدم مصرف داروهای همزمان و پیشرفت بیماری ممکن است منجر به کاهش اثربخشی دارو شود. به منظور پیشگیری از کاهش اثربخشی، توصیه میشود پزشک معالج از مصرف هرگونه داروهای گیاهی، مکمل یا سایر داروها مطلع باشد.
تزریق بهصورت چرخشی انجام شود و در هر بار تزریق ناحیه متفاوتی انتخاب شود. از تزریق در نواحى ملتهب، متورم، داراى زخم یا جاى زخم یا ترك پوستى پرهیز شود. همچنین استفاده از کمپرس سرد در محل تزریق، رعایت نکات مربوط به تزریق مانند محل درست تزریق و پینچ کردن در کاهش عوارض محل تزریق مؤثر است.
درصورتیکه به هر دلیلی بیش از مقدار توصیهشده تزریق شود، به منظور پیشگیری از بروز رخداد، لازم است در اسرع وقت به پزشک معالج اطلاع داده شود.
خانمها در طـول درمـان بـا داروی متوترکسات و حداقل تا 6 ماه پس از مصرف آخرین دوز، باید از یک روش مطمئن برای جلوگیری از بارداری استفاده کنند. این دارو باید 6 ماه قبل از اقدام به بارداری زیر نظر پزشک معالج قطع شود. همچنین بهتر است آقایان حداقل 3 ماه قبل از اقدام به بارداری، دارو را زیر نظر پزشک معالج قطع کنند.
استفاده از واکسنهای زنده (مانند BCG، سرخک، سرخجه، واریسلا، تب زرد و تیفوئید) در کنار داروهای سرکوبکننده ایمنی ازجمله ترکسوما® ممکن است اثر درمانی واکسنها را کاهش دهد. به همین منظور باید از مصرف همزمان واکسنهای زنده با این دارو اجتناب شود. داروهای سرکوبکننده ایمنی ممکن است اثر درمانی واکسنهای غیر زنده ازجمله آنفلوانزا، هاری و کووید-19 را کاهش دهند. درصورت امکان، حداقل 2 هفته قبل از شروع داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی، واکسنهای غیرفعال تزریق شود. بیمارانی که کمتر از 14 روز قبل از شروع یا در طول درمان واکسینه شدهاند، درصورت لزوم باید 2 تا 3 ماه پس از اتمام درمان مجدداً واکسینه شوند. توصیه میشود بسته به نوع واکسن و شرایط بیمار، پزشک معالج تصمیمگیری نهایی را انجام دهد.
هر دارو بهموازات اثرات درمانی خود ممکن است اثرات ناخواسته نیز ایجاد کند. مانند تمامی داروها، این دارو نیز ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی شود. با این وجود، عوارض جانبی در تمامی افراد دیده نمیشود. پزشک با در نظر گرفتن سود و زیان دارو، آن را تجویز کرده است. درصورت بروز هرگونه مشکل، بیماران میتوانند به صورت 24 ساعته با واحد ارکیدلایف در ارتباط باشند.
رخداد تهوع با مصرف داروی متوترکسات در منابع معتبر به صورت بسیار شایع گزارش شده است. به منظور کنترل این رخداد، اجتناب از هر عاملی که سبب تشدید تهوع میشود، کاهش حجم غذا و افزایش تعداد وعدههای غذایی و اجتناب از مصرف غذاهای پرادویه، سبزیجات خام، نوشیدنیهای الکلی و کافئین توصیه میشود. درصورتیکه تهوع همراه با سایر علائم مانند استفراغ با یا بدون خون، دردهای شکمی شدید، زرد رنگ شدن پوست و سفیدی چشم، ادرار تیره، رنگ روشن مدفوع، آسیب به سر، سردردهای شدید، تب و تاری دید باشد، باعث اختلال جدی در وضعیت تغذیه شده باشد یا برای مدت طولانی ادامه داشته و به درمانهای خانگی جواب نداده باشد، لازم است در اسرع وقت به پزشک معالج اطلاع داده شده و به مرکز درمانی مراجعه شود.
تزریق داروی ترکسوما® در قسمت بالایی ران و شکم بهصورت زیرجلدی انجام میشود. محل تزریق باید در هر مرتبه بهصورت چرخشی تغییر داده شود. دارو در مناطقی از پوست که دچار آسیب، کبودی، قرمزی، زخم یا سفتی است نباید تزریق شود. اگر بیمار به پسوریازیس مبتلا است، سعی شود دارو بهطور مستقیم در نواحی ضایعات پوستی تزریق نشود. برای اطلاع از نحوه تزریق دارو، بیماران میتوانند به بخش نحوه مصرف یا راهنمای تصویری داروی ترکسوما مراجعه کنند یا با ارکیدلایف تماس بگیرند.
داروی ترکسوما® بهصورت زیرجلدی در قسمت جلوی ران (5 سانتیمتر پایینتر از کشاله ران تا 5 سانتیمتر بالاتر از زانو) و در اطراف شکم با فاصله 5 سانتیمتری از ناف تزریق میشود. محل تزریق باید در هر مرتبه بهصورت چرخشی تغییر داده شود. دارو به هیچ عنوان نباید در نواحی از پوست کـه دچار حساسیت، کبودی، قرمزی، سفتی، کشیدگی و زخم شده است، تزریق شود. اگر بیمار به پسوریازیس مبتلا است، سعی شود دارو بهطور مستقیم در نواحی ضایعات پوستی تزریق نشود.
تزریق داروی ترکسوما® در بازوها توصیه نمیشود و فقط در قسمت جلوی ران (5 سانتیمتر پایینتر از کشاله ران تا 5 سانتیمتر بالاتر از زانو) و اطراف شکم (با فاصله 5 سانتیمتر از ناف) بهصورت زیرجلدی انجام میشود. محل تزریق باید در هر مرتبه بهصورت چرخشی تغییر داده شود. دارو بههیچعنوان نباید در نواحی از پوست که دچار حساسیت، کبودی، قرمزی، سفتی، کشیدگی و زخم شده است، تزریق شود. اگر بیمار به پسوریازیس مبتلاست، سعی شود دارو بهطور مستقیم در نواحی ضایعات پوستی تزریق نشود.