زیتاکس در درمان برخی از سرطان‌ها ازجمله لنفوم غیرهوچکین ، لوکمی لنفوسیتی مزمن و بیماری‌هایی ازجمله آرتریت روماتوئید، گرانولوماتوز با پلی آنژیت و پلی آنژیت میکروسکوپی و پمفیگوس وولگاریس کاربرد دارد.
این دارو ممکن است با صلاحدید پزشک در درمان بیماری‌های دیگری نیز استفاده شود.
این دارو به یک پروتئین خاص به نام CD20 که روی سطح سلول‌های B (نوعی از سلول‌های سفید خون) قرار دارد، متصل میشود. سلول‌های B نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند، اما در برخی بیماریها، فعالیت این سلول ها زیاد میشود یا به‌درستی عمل نمی‌کنند.
با اتصال ریتوکسیمب به CD20، این سلول‌ها از بین می‌روند و سیستم ایمنی بدن دوباره تنظیم میشود. این فرایند به کنترل بیماری کمک می‌کند و در موارد سرطان، رشد تومور را متوقف می‌کند.
این دارو بهطور هدفمند عمل می‌کند و معمولاً در درمان‌های ترکیبی با سایر داروها استفاده میشود.
محلول آماده‌شده ریتوکسیمب باید از طریق انفوزیون وریدی و از یک مسیر اختصاصی تزریق شود. این دارو نباید بهصورت تزریق وریدی سریع (push) یا بولوس تجویز شود.
دوز دارو در موارد مختلف ممکن است متفاوت باشد و براساس شرایط بیمار و طبق صلاحدید پزشک معالج مشخص میشود.
هر دارو به موازات اثرات درمانی ممکن است باعث بروز بعضی عوارض ناخواسته شود. اگرچه همه این عوارض در یک فرد دیده نمی‌شوند.
بیشتر عوارض جانبی این دارو خفیف تا متوسط هستند، اما برخی از آنها ممکن است جدی باشند و به درمان نیاز داشته باشند.
در طول تزریق یا 24 ساعت اول پس از آن، ممکن است بیمار تب و لرز را تجربه کند. احتمال وقوع دیگر واکنش‌های حین تزریق مانند تغییرات فشارخون، درد در محل تزریق، تهوع، خستگی، سردرد، تنگی نفس و واکنش‌های حساسیتی نیز در برخی افراد وجود دارد.
پس از تزریق ریتوکسیمب، ممکن است احتمال ابتلا به عفونت‌ها افزایش یابد. ازجمله عفونت‌های شایع‌تر میتوان به عفونت‌های تنفسی و عفونت‌های مجاری ادراری اشاره کرد.
درصورت بارداری یا شیردهی و یا تصمیم به بارداری یا شیردهی در طول درمان، پیش از مصرف با پزشک معالج مشورت شود.
ازآنجاکه ریتوکسیمب قابلیت عبور از جفت را دارد، استفاده از روش های موثر پیشگیری از بارداری تا 12 ماه پس از آخرین دوز دریافتی ریتوکسیمب توصیه میشود.
پیش از مصرف داروی زیتاکس، درصورت وجود موارد زیر با پزشک معالج مشورت شود:
حین مصرف داروی زیتاکس، درصورت وجود موارد زیر با پزشک معالج مشورت شود:
در چه مواردی داروی زیتاکس نباید مصرف شود؟
عارضه تهوع با مصرف داروی ریتوکسیمب در منابع علمی معتبر بهصورت بسیار شایع گزارش شده است؛ هرچند در رخداد این عارضه، بیماری فرد و سایر داروهای مصرفی نیز ممکن است دخیل باشد. برای کنترل آن، توصیه میشود از عواملی که باعث تشدید تهوع میشود، اجتناب شود. حجم وعدههای غذایی کاهش و تعداد آنها افزایش داده شود. از مصرف غذاهای پرادویه، سبزیجات خام، نوشیدنیهای الکلی و کافئیندار پرهیز شود. درصورت تداوم تهوع برای مدت طولانی یا همراه شدن آن با علائمی مانند استفراغ با یا بدون خون، درد شکمی شدید، زردی پوست و چشمها، ادرار تیره، رنگ روشن مدفوع، سردردهای شدید، تب، اختلال جدی در وضعیت تغذیه یا تاری دید، باید سریعاً به پزشک مراجعه شود.
عارضه اسهال با مصرف داروی ریتوکسیمب در منابع علمی معتبر بهصورت بسیار شایع گزارش شده است. برای کنترل آن، وعدههای غذایی سبک و مایعات کافی مصرف کنید. درصورت تداوم اسهال بیش از سه روز، یا همراه شدن آن با علائمی مانند درد شدید شکم، تب، تهوع، استفراغ، خون در مدفوع یا علائم کمآبی بدن، باید به پزشک مراجعه شود.
عارضه سوء هاضمه پس از مصرف داروی ریتوکسیمب در منابع علمی معتبر بهصورت شایع گزارش شده است. برای بهبود این وضعیت، پیشنهاد میشود وعدههای غذایی سبک و کمحجم مصرف شود و از مصرف غذاهای پرچرب، تند، سرخشده، نوشیدنیهای حاوی کافئین و الکل و همچنین سیگار پرهیز شود. همچنین از خوابیدن بلافاصله بعد از صرف غذا و مصرف دیرهنگام شام خودداری گردد. اگر این مشکل ادامه داشت یا با علائمی مانند کاهش اشتها همراه بود، توصیه میشود بیمار به پزشک معالج مراجعه کند.
خیر؛ تزریق داروی زیتاکس باید در مراکز درمانی و تحت نظر پرسنل آموزش‌دیده انجام شود.
مدتزمان درمان با داروی زیتاکس به نظر پزشک معالج، نوع بیماری، وضعیت بالینی و نحوه پاسخدهی بدن به درمان بستگی دارد.
نیاز است بیمار همیشه برنامه تزریق داروی زیتاکس را به یاد داشته باشد. درصورتی‌که یک نوبت از تزریق دارو فراموش شد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرد.
بهطور معمول، توصیه میشود بین آخرین دوز داروی زیتاکس و بارداری 12 ماه فاصله باشد، اما بسته به نوع بیماری و اندیکاسیون مصرف دارو، این فاصله زمانی ممکن است توسط پزشک معالج تغییر یابد. در برخی بیماریها، زمانی که درمان جایگزین وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک ادامه درمان با داروی زیتاکس را تا تأیید بارداری مجاز بداند و پس از تأیید بارداری درمان قطع شود.
قبل از شروع درمان با داروی زیتاکس، وضعیت واکسیناسیون باید بررسی شود. بهتر است که واکسیناسیون‌های مورد نیاز طبق جدیدترین دستورالعمل‌ها پیش از شروع درمان تکمیل شوند. همچنین، واکسن‌های غیرزنده مانند واکسن آنفلوانزا باید حداقل 4 هفته قبل از شروع درمان تزریق شوند تا بدن فرصت کافی برای ایجاد پاسخ ایمنی داشته باشد. در طول مصرف داروی زیتاکس، بیمار باید قبل از تزریق هر نوع واکسن با پزشک خود مشورت کند. تزریق واکسن‌های غیرزنده هم‌زمان با مصرف زیتاکس ممکن است بسته به اندیکاسیون تجویز دارو، وضعیت بیماری و صلاحدید پزشک معالج امکان‌پذیر باشد، هرچند ممکن است پاسخ ایمنی بدن به واکسن کاهش یابد. برای دریافت واکسن‌های غیرزنده در طول درمان با زیتاکس، توصیه میشود حداقل 4 هفته پیش از دریافت دوز بعدی دارو، واکسن تزریق شود. همچنین توصیه میشود از تزریق واکسن‌های زنده در بیمارانی که داروی زیتاکس مصرف می‌کنند یا اخیراً مصرف آن را قطع کرده‌اند، خودداری شود؛ مگر با صلاحدید پزشک معالج ضمن در نظر گرفتن اندیکاسیون تجویز این دارو در شرایطی که خطر عفونت زیاد باشد و واکسن‌های غیرفعال در دسترس نباشد.
هر دارو بهموازات اثرات درمانی خود ممکن است اثرات ناخواسته نیز ایجاد کند. مانند تمامی داروها، این دارو نیز ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی شود. با این وجود، عوارض جانبی در تمامی افراد دیده نمیشود. پزشک با در نظر گرفتن سود و زیان دارو، آن را تجویز کرده است. درصورت بروز هرگونه مشکل، بیماران میتوانند به صورت 24 ساعته با واحد ارکیدلایف در ارتباط باشند.
بروز واکنش‌های حین انفوزیون داروی ریتوکسیمب در منابع علمی معتبر بهطور بسیار شایع گزارش شده است. این واکنش‌ها ممکن است شامل خارش، بثورات پوستی، کهیر، قرمزی پوست، درد گلو، تنگی نفس، تورم حلق یا حنجره، گرگرفتگی، افت فشارخون، تب، خستگی، سردرد، سرگیجه، تهوع، افزایش ضربان قلب و حتی آنافیلاکسی باشد. احتمال بروز و همچنین شدت این واکنش‌ها در تزریق اول بیشتر است. در برخی موارد واکنش‌ها ممکن است جدی باشد. بیمار باید در طول تزریق و حداقل تا یک ساعت پس از آن از نظر بروز این واکنش‌ها تحت نظر باشد. این واکنش‌ها ممکن است تا ۲۴ ساعت بعد از تزریق رخ دهد. اگـر بیمار هنـگام یـا بعـد از تزریـق ریتوکسیمب، علائمـی از قبیـل تنگـی نفـس شـدید همـراه با اسپاسـم ریه و افت اکسیژن، افت فشـارخـون، التهـاب و تورم پوسـتی (آنژیـوادم)، تـب، لـرز و کهیر را تجربه کرد، باید بلافاصله پزشـک خود را مطلـع سازد. بیشتر این حالات شـدید معمولاً طی 30 تا 120 دقیقه بعـد از تزریـق رخ می‌دهد و ممکن است خطرنـاک و تهدیدکننده حیـات باشد. اگـر ایـن علائم در بیمار ایجـاد شـد، بایـد تـا رفـع کامـل آنها مـورد ارزیابـی و تحـت نظـارت دقیق پزشـک قـرار گیرد. برای کاهش بروز یا شدت این واکنش‌ها، ممکن است پزشک اقدامات پیشگیرانه مانند تجویز دارو را انجام دهد. درصورت بروز واکنش‌های حین انفوزیون، پزشک معالج ممکن است بسته به شدت واکنش‌ها، اقداماتی مانند قطع موقت یا دائمی تزریق دارو، تغییر سرعت تزریق یا انجام اقدامات حمایتی و دارویی را انجام دهد. غالباً این واکنش‌ها با انجام اقدامات مناسب برطرف میشود و مانعی برای ادامه انفوزیون وجود نخواهد داشت.
